Melkveehouder Albert Mellema uit Olterterp laat 8.000 liter melk weglopen. AlgemeenAchtergrond

Miljoenenschade door gladheid Noorden

De gladheid in het Noorden heeft miljoenenschade veroorzaakt. FrieslandCampina staat onder druk om niet-opgehaalde melk toch te vergoeden.

De gladheid in het Noorden is voorbij, maar de problemen ijlen nog na. De gladheid begon met stroomstoringen als gevolg van ijsafzetting op bovenleidingen. Maar al snel werd het verkeer het grootste probleem. Drie dagen, en soms nog langer, lag in Noord-Nederland alles plat.

Voerconcerns hadden grote moeite om producten bij klanten te krijgen. Een mestwagen van de firma Jan Bakker kantelde, waarna het bedrijf besloot leveringen in het gebied voorlopig te staken. Probleem was volgens een woordvoerder dat veel wegen in het buitengebied niet gestrooid waren.

Voerlevering kon maar mondjesmaat

Eerder meldden Agrifirm Feed en ForFarmers maar mondjesmaat voer aan te kunnen leveren in de drie noordelijke provincies. De leveranties waren drie dagen maar een derde van normaal. Bedrijven waar het dierwelzijn in gevaar dreigde te komen door voertekort, kregen voorrang.

Melkveehouders zwaarst getroffen door gladheid

Toch werden melkveehouders het zwaarst getroffen. 450 leden van FrieslandCampina kregen in de nacht van dinsdag op woensdag te horen dat ze hun melk in de mestput moesten laten lopen. Het betreft een verlies van 4 tot 
5 miljoen kilo melk. Melk mag van FrieslandCampina niet langer dan drie dagen in de tank blijven zitten, omdat daarna de kwaliteit kan verminderen. Het was voor het eerst sinds de barre winter van 1979 dat op een dergelijke schaal melk moest worden weggegooid vanwege transportproblemen.

Melk niet kunnen ophalen: overmacht?

Melk vernietigen kost geld en werkt op de emoties. Tienduizend liter weggooien betekent al snel ruwweg € 3.000 door het putje. De vraag rees wie voor die schade opdraait. FrieslandCampina heeft zich hier nog niet definitief over uitgesproken. Tegenover Boerderij verklaarde coöperatievoorzitter Piet Boer: “Het lijkt op een situatie van overmacht.” Dat zou betekenen dat formeel gezien de coöperatie niet in gebreke gebleven is en dus niet hoeft te betalen.

Algemene verwachting: FrieslandCampina zal moeten betalen

Maar de algemene verwachting is dat FrieslandCampina er niet onderuit kan om te betalen. Een peiling op de website van Boerderij steunt die gedachte. Twee derde van de 300 deelnemers vindt dat de coöperatie de melk evengoed moet vergoeden. Boer zinspeelt daar zelf ook al op door te verwijzen naar andere gevallen waarin coulant is gehandeld.

Ongelukken met melkwagens

De gladheid heeft tot ten minste twee ongelukken met melkwagens geleid. Zondag kantelde een wagen van DOC Kaas, niet ver over de Duitse grens. Daar begon de overlast door gladheid eerder dan in Nederland. Dinsdag eindigde een RMO van FrieslandCampina bij Oldehove (Gr.) in de sloot.

‘Tientallen miljoenen’

Naar de totale schade blijft het gissen. Vervoerdersverzekeraar TVM meldde vrijdag dat de schade in de vervoerssector meevalt. “Bedrijven hebben uitstekende voorzorgsmaatregelen genomen. Tijdens Code Rood was er beduidend minder vrachtverkeer op de weg.” Een dag eerder meldde NOS dat werkgeversorganisatie VNO-NCW rekent op tientallen miljoenen euro’s schade door lege winkels en stilliggend wegtransport.

Agrarische verzekeraars

Agrarische verzekeraars melden dat gewassen die nog op het land staan, de situatie goed lijken te doorstaan. Het betreft met name spruiten, prei en bloembollen. Ook kassen lijken goed door het winterse weer heen te zijn gekomen.

Naast zuivel- en voerbedrijven hadden ook andere toeleveranciers en afnemers van boeren problemen. Zetmeelconcern Avebe ondervond hinder, aldus een woordvoerder, maar kon de capaciteit van de fabrieken nog op peil houden. Keuringsdienst NAK kon tijdelijk geen certificaten afleveren voor pootgoed. Verder werden veel bijeenkomsten afgelast. De veemarkt in Leeuwarden werd verplaatst naar donderdagavond.

Jan Cees Bron, Johan Oppewal en Bouke Poelsma

 

IJzel op de sociale media

Sociale media beleven hoogtijdagen bij ‘crises’ zoals de gladheid van vorige week. Via Twitter of Facebook was goed te volgen hoe de ijzel het leven in het Noorden vorige week in zijn greep hield. Zie de foto’s hieronder.

Het laden van zetmeelaardappelen voor Avebe ging met vertraging. Huizing heeft zelf de weg gestrooid met zand. Foto: Erik Huizing

Het laden van zetmeelaardappelen voor Avebe ging met vertraging. Huizing heeft zelf de weg gestrooid met zand. Foto: Erik Huizing

Agrarisch ondernemer Jan Reinier de Jong in Odoorn (Dr.) bracht zijn dochters met de trekker naar school. Foto: Jan Reinier de Jong

Agrarisch ondernemer Jan Reinier de Jong in Odoorn (Dr.) bracht zijn dochters met de trekker naar school. Foto: Jan Reinier de Jong

’s Middags ijzelvrij en dus kon er ­geschaatst worden op het eigen erf. Foto: Jan Reinier de Jong

’s Middags ijzelvrij en dus kon er ­geschaatst worden op het eigen erf. Foto: Jan Reinier de Jong

Jennen vanuit Zweden, dat doet Iwan Bal in Heingetorp, Skåne: "Rijden elke dag, ook bij gladheid en sneeuw." Foto: Iwan Bal

Jennen vanuit Zweden, dat doet Iwan Bal in Heingetorp, Skåne: “Rijden elke dag, ook bij gladheid en sneeuw.” Foto: Iwan Bal

 

‘Ik ben geen boer geworden om melk te laten wegstromen’

Christi-Jan van Balen is een van de 450 melkveehouders die in verband met de ijzel door FrieslandCampina is gevraagd melk de put in te laten lopen.
Woensdag liet Van Balen 9.000 liter de put instromen, nadat hij van FrieslandCampina het bericht kreeg dat zijn melk niet zou worden opgehaald. De coöperatie kon de kwaliteit van de drie dagen oude melk niet langer garanderen, werd ’s nachts om half een per sms meegedeeld.

Naam: Christi-Jan van Balen (39). Plaats: Witmarsum (Fr.). Bedrijf: melkveebedrijf met 90 melk- en kalfkoeien plus jongvee. Foto: Penn

Naam: Christi-Jan van Balen (39). Plaats: Witmarsum (Fr.). Bedrijf: melkveebedrijf met 90 melk- en kalfkoeien plus jongvee. Foto: Penn


Foto: Penn

Via email horen dat melk niet wordt opgehaald
Van Balen: “Ik ben geabonneerd op hun sms-dienst, waarbij ik actuele uitslagen krijg van de gehaltes in de melk. Mijn buurman heeft niet zo’n abonnement. Hij werd via e-mail op de hoogte gebracht. Net als hij las ik het bericht pas ’s ochtends. Toen waren we beiden nog in de veronderstelling dat de melk al was opgehaald.”
Het bericht viel de veehouder rauw op het dak: “Ik ben geen boer geworden om de melk weg te laten stromen. Melk hoort naar de fabriek te gaan, simpel zat. Ik kan me niet herinneren dat we hier ooit eerder een volle tank weg hebben laten stromen.”
Van Balen noemt het overmacht. “In mijn ogen was het vooral een logistiek probleem. Agrifirm heeft woensdagochtend om 7.30 uur gewoon voer geleverd bij mijn buurman.”
Directe schade voor dit bedrijf: zo’n € 2.700
De directe schade schat hij op € 2.700, uitgaand van een melkprijs van 30 cent. “Als ik de voerkosten meereken, kom ik op € 4.000. Ik hoop dat we op een of andere manier worden gecompenseerd. Eerder zijn andere bedrijven in soortgelijke situaties ook gecompenseerd.”
Het stoort Van Balen toch wel een beetje dat er nog geen duidelijkheid is over die compensatie. “Alles is vastgelegd in protocollen, maar dit dan net weer niet. Het is afwachten.”

Beheer
WP Admin