Vijf voor twaalf voor biogas

Biogas verliest binnen de duurzame energiesector steeds meer de aansluiting. De biogasproductie is sinds 2010 alleen maar afgenomen. Henk van Oosten investeerde in 2007 samen met enkele anderen in een vergister. Dat jaar kreeg hij ook een tienjarige MEP-subsidie voor een beschikking van 5,3 megawatt. “Maar als de subsidie straks afloopt, is die beschikking slechts voor de helft gebruikt.”

De biogassector heeft de laatste jaren veel van zijn pluimen verloren. Sterker: de sector hobbelt al vijf jaar achteruit. Het aantal co-vergistingsinstallaties steeg tussen 2005 en 2010 van 17 tot iets meer dan 100. Daarna stagneerde het. In 2013 waren het er 102 (bron: RVO.nl). Maar veel vergisters draaiden steeds minder vaak op volle toeren.

Volgens het CBS piekte de biogasproductie uit co-vergisting van mest in 2010 op 575 miljoen kilowatt. Dat werd telkens minder. In 2014 was het nog 525 miljoen kilowatt. Opvallend ook, omdat het gemiddelde vermogen per vergister tussen 2005 en 2013 ruim vervijfvoudigde. Er zijn de afgelopen jaren veel motoren uitgezet.

Biogaspionier

Henk van Oosten is een biogaspionier. In de nieuwe biogasmarkt ontbrak het in 2007 nog aan behoorlijk wat kennis. Van Oosten kreeg vlot een zeer ruime vergunning. Die voorzag in 150.000 ton mest en 25.000 ton co-producten (tarwe en glycerine). Hij mocht zodoende 30 miljoen kuub gas produceren. “Maar in de praktijk bleek maar 20 miljoen kuub haalbaar.”

Toch liepen de eerste drie jaar – ook technisch en biologisch – goed voor Van Oosten. Hij kon de forse investering van € 13 miljoen prima aflossen en speelde netjes quitte.

‘We vielen terug naar 50 procent vermogen’

2010 was een breekpunt. “Ik kreeg 9,7 cent subsidie per kilowatt en 
9 cent voor stroom. Toen zakte de stroomprijs naar nu 4,3 cent en werd biomassa steeds duurder door de komst van nieuwe vergisters met SDE-subsidie. De glycerineprijs verviervoudigde ruim en de tarweprijs verdubbelde. Ik moest op het eind structureel 4 à 5 cent bijleggen. Dat kon niet uit. Ik heb toen twee motoren uitgezet; we vielen terug naar 50 procent vermogen.”

‘Afschrijven lukt niet meer’

Met goedkopere biomassa, meer mest (verwerking) en lage onderhoudskosten houdt Van Oosten de boel in leven en wacht op betere tijden. “Het betalen van de rente over de investering gaat nog, maar afschrijven lukt niet meer.”

De vaste MEP-subsidie waar hij aan vastzit, is in 2009 vervangen door de SDE+-subsidie. Die was variabel, maar bracht ook meer op. Van Oosten heeft er een kleine warme bonus aan overgehouden om het mestdigestaat exportwaardig te maken, maar dat is te weinig om de afschrijving te dekken.

“De crisis heeft de eerste generatie – de MEP’ers – de vernieling in geholpen. De overheid heeft die groep nooit gecompenseerd. De tweede generatie redt zich wel, maar voor de pioniers is het zuur.”