Continuïteit staat op één bij Joosten

Roelof Joosten is sinds 1 juni 2015 CEO van FrieslandCampina, als opvolger van Cees ’t Hart. Een volstrekte nieuwkomer is hij niet, integendeel. Hij werkt al sinds 2004 bij het zuivelconcern (toen nog Friesland Foods) en draait sinds 2012 mee in de top als COO Ingredients, de divisie die onder meer (de grondstoffen voor) babyvoeding produceert, al een reeks van jaren de meest winstgevende tak van sport voor FrieslandCampina. Als COO gaf hij dus al mede leiding aan de onderneming.

Was dat een voordeel voor u en het bedrijf ten opzichte van de situatie dat er iemand van buitenaf was gekomen?

“De overgang is heel soepel gegaan. Dat is nu eenmaal het grote voordeel als je iemand van binnen de organisatie aanstelt. Bij mijn aanstelling stond continuering van het beleid voorop, dus geen grote veranderingen in onze businessbenadering.

Als de raad van commissarissen iemand van buiten had gekozen, had wellicht de indruk kunnen ontstaan dat de koers van de onderneming op de schop moet. Dat is helemaal niet het geval. Als lid van de executive board heb ik deze strategie mede ontwikkeld. Wat ik zelf ook heel mooi vind, is dat er veel vertrouwen is in het ontwikkelen van talent binnen het eigen bedrijf. Er spreekt ook vertrouwen uit wat ik tot dusver binnen FrieslandCampina heb mogen doen.”

“Zo ben ik nauw betrokken geweest bij diverse grote projecten, zoals ons veiligheidsprogramma en als Chief Operations Officer van de Business Group Ingredients bij de (investeringen in de) uitbreiding van onze ingrediëntenactiviteiten, de groei van kindervoeding en het opzetten van onze business in China. Ik heb natuurlijk wel een ander profiel dan mijn voorganger. Ik zal de focus meer leggen op de interne processen, zonder dat de ondernemersgeest er onder zal lijden, overigens. Het blijft in deze uitdagende economische tijden ontzettend belangrijk om kansen te zien en deze ten volle te benutten. Daarnaast moeten we ervoor zorgen dat we concurrerend blijven. In deze markt is kostenbeheersing een vereiste. Stroomlijnen van processen, schaalvergroting en productiviteitsverhoging zijn onderdelen in het streven naar kostenbeheersing.”

CEO zijn van FrieslandCampina is meer dan ‘de baas’ zijn van Nederlands grootste agrifoodbedrijf. U bent ook voorzitter van de NZO, gaat mee op handelsmissies, maar wordt geacht om ook de melkveehouderij vooruit te helpen als het weer eens moeilijk gaat met een bepaald dossier, zoals de mest.

“Nederland is met zijn agrarische sector na de Verenigde Staten de tweede exporteur van agrarische producten van de wereld; zeven tot acht procent van de Nederlandse exportwaarde is afkomstig van agrarische exportproducten. De Nederlandse melkveehouderij en de zuivelsector en hebben in 2014 een productiewaarde van respectievelijk vijf en zeven miljard euro. In omvang ongeveer 1/6 van de hele voedingsmiddelenindustrie. Het is een sterke en efficiënte sector met een lange traditie.”

Joosten adviseert melkveehouders realistisch te blijven met investeringen in het bedrijf. Het huidige tempo van productiegroei zal spoedig niet meer 
mogelijk zijn.

“FrieslandCampina komt voort uit die traditie en vertegenwoordigt samen met de melkveehouders een deel van de zuivelketen. Daar ligt dus ook onze kracht. Verantwoord duurzaam ondernemen komt steeds meer centraal te staan. Het doel om klimaatneutraal te groeien houdt in dat er niet alleen binnen de onderneming, maar ook samen met de coöperatie aan gewerkt moet worden. Integrale aanpak van de keten is het uitgangspunt wat mij betreft. Dat betekent meer overleg en communicatie over en weer met de coöperatieleden. Maar ook samenwerking met universiteiten, overheden en andere instellingen en bedrijven om de problemen waar de sector voor staat het hoofd te bieden.”

U ben nu een goed half jaar CEO. Doet u dingen anders dan uw voorganger; andere stijl van leidinggeven, andere accenten qua bedrijfsvoering, andere strategische keuzes?

“We werken momenteel aan een update van route2020, waarbij er accentverschuivingen zullen komen. Het roer gaat dus niet om. We zullen deze accentverschuivingen bij de presentatie van de jaarcijfers bekendmaken. Met onze ledenraadsleden en medewerkers hebben we deze verschuivingen dan natuurlijk al gedeeld. Ook zullen we meer invulling gaan geven aan onze doelstelling: ‘nourishing by nature’. Je bent die vast al eens tegengekomen in ons jaarverslag. Deze zal meer dan voorheen het uitgangspunt voor ons beleid zijn. ‘Mensen voorzien van essentiële voedingsstoffen’, vormt de rode draad.

Daarbij staat het ketendenken centraal en komt de focus nog meer te liggen op product-markt-combinaties die bijdragen aan een grotere waardecreatie voor onze leden-melkveehouders. Maar daarover dit voorjaar meer.”

“Wil je een tipje van de sluier? Nou, neem nu zoiets als ‘lifestyle nutrition’, dat wil zeggen voeding die past bij een bepaalde levensfase. Deze biedt volop kansen om nieuwe groepen consumenten aan ons te binden. Ook zou ik graag willen zien dat we nog meer gaan uitdragen dat zuivel een belangrijk onderdeel is van een gezond dieet. Dat laatste is onlangs nog bevestigd door de Gezondheidsraad.”

De markt is momenteel niet gemakkelijk voor de melkveehouderij en de zuivel. Hoe moet FrieslandCampina zich er doorheen slaan?

“We zullen nog meer moeten uitgaan van onze eigen kracht. Vergeet niet dat de langetermijnvooruitzichten goed zijn. We moeten als FrieslandCampina blijven investeren in toegevoegde-waardeproducten en natuurlijk in volumegroei. Ook blijft innoveren ontzettend belangrijk. Daarnaast zullen we moeten blijven zoeken naar partners, waarmee we samen nieuwe markten kunnen aanboren of onze bestaande markten kunnen uitbreiden.

We moeten onze leden-melkveehouders natuurlijk wel meenemen en ook uitleg geven over de uitdagingen in de markt, zodat zij ook blijven investeren in de kwaliteit en verbetering van hun product: de boerderijmelk.”

Wat is uw boodschap aan de leden? Niets doen en doormelken, even gas terugnemen of een nieuw evenwicht zoeken?

“Wat ik vooral wil zeggen: blijf realistisch met je investeringsplannen. Alles wijst erop dat het op korte termijn niet meer mogelijk zal zijn om op de huidige voet te blijven doorgroeien.”

Hoe kunnen de melkveehouderij en zuivel het beste draagvlak houden en/of versterken in Nederland? Wat moeten ze wel en wat moeten ze niet doen?

“Je moet in gesprek blijven met de consument en met je omgeving. Blijf uitleggen waarom je iets doet. Open Boerderij Dagen en schoolbezoeken zijn bij uitstek geschikt om uitleg te geven en de consument een kijkje op de boerderij te laten nemen.

We mogen als melkveesector nooit onzichtbaar worden. Zet je stal open voor koe en publiek, zou ik willen zeggen. Daarom is weidegang ook zo ontzettend belangrijk, naast dat het de koe de gelegenheid biedt om natuurlijk graasgedrag te vertonen, zorgt het voor zichtbaarheid van de sector. Het is nu eenmaal een feit dat de consument de koe graag in een groen Nederlands weidelandschap ziet. Dat is het beste visitekaartje dat je als melkveehouder kunt afgeven. Het wordt echt enorm gewaardeerd.

Sta verder open voor nieuwe inzichten. Duurzaam ondernemen betekent meer efficiëntie in melkproductie en tegelijkertijd in balans zijn met de natuur. Wie kan dat beter laten zien dan de boer die al eeuwen verbonden is met de natuur en het landschap?”

“In een groter verband zullen we via NZO een gebalanceerd standpunt blijven uitdragen richting de politiek, en de andere stakeholders namens de zuivel en de melkveehouder, maar nogmaals: dat lukt niet zonder de hulp van de melkveehouders. Een keten is immers zo sterk als zijn zwakste schakel.”