AlgemeenAchtergrond

Veehouderij strijdt om fosfaatruimte

Moeten melkvee-, varkens- en pluimveehouders onderling fosfaat-?en dierrechten kunnen uitwisselen? Sector ?en politiek? zijn verdeeld. Wat zijn? de voor- en nadelen?

Het gros van de zeugenhouders is door zijn financiële reserves heen. Melkvee- en pluimveehouders daarentegen willen niets liever dan hun bedrijf doorontwikkelen. Is dit het moment om veehouderijsectoren aan elkaar te linken en een win-win situatie te creëren voor enerzijds de stoppers en anderzijds de economisch sterke veehouderijbedrijven? Sector en politiek zijn verdeeld. Een overzicht van de voor- en nadelen van het al dan niet tijdelijk optrekken van de fosfaatschotten tussen de sectoren.

Voordelen van uitruil rechten

Voorstanders van (tijdelijke) uitruil roemen de economische voordelen voor melkveehouders en stoppende varkenshouders. Tegenstanders vrezen een kostprijsverhoging voor toekomstgerichte varkensbedrijven. Paul Bens, directeur van DLV Advies in Uden (N.-Br.), hekelt de wijze waarop de sector discussieert over het onderwerp. “Voor- en tegenstanders reageren vaak vanuit de onderbuik in plaats van voor- en nadelen tegen elkaar af te wegen.”

‘Alle varkenshouders moeten rechten kunnen verkopen’

Bens voedt de discussie samen met varkenshouders John van Paassen en Johnny Hogenkamp. Volgens hen is het nu tijd een deel van de varkensrechten te benutten voor de uitbreiding van de melkveehouderij. Zij stellen voor varkenshouders maximaal zes maanden de mogelijkheid te geven rechten te verkopen aan melkveehouders. Bens: “Alle varkenshouders moeten een deel van hun rechten kunnen verkopen. Voorwaarde is wel dat een verkochte varkensplaats de eerste vijf jaar leeg blijft.”

Mest ophalen bij een varkenshouder. Uitwisseling van rechten met andere veehouderijsectoren kan de druk op de mestmarkt verlagen mits rundveehouders meer mest moeten verwerken.

Mest ophalen bij een varkenshouder. Uitwisseling van rechten met andere veehouderijsectoren kan de druk op de mestmarkt verlagen mits rundveehouders meer mest moeten verwerken.


Peter Roek

Stoppersregeling

Bens doelt op de bestaande stoppersregeling Actieplan Ammoniak Veehouderij. Veehouders die voor 
1 januari 2020 stoppen met de varkenstak en niet meedoen aan het Besluit emissiearme huisvesting, mogen volstaan met alternatieve maatregelen om de ammoniakemissie te verminderen.

Deze voorwaarde moet ook voorkomen dat varkenshouders hun rechten verkopen en vervolgens rechten terugleasen. “Zo profiteren alle varkenshouders van een tijdelijke uitruil van rechten zonder dat de prijs voor varkensrechten fors hoeft op te lopen.”

Meer mest verwerken

Bens en Van Paassen willen rundveehouders verplichten meer mest te verwerken als zij varkensrechten hebben gekocht. “Indirect hebben varkenshouders daar voordeel bij. De druk op de mestmarkt kan de varkenshouderij zo zelf verlagen.” Met deze constructie kan de mestmarkt sneller in evenwicht komen, waardoor ophaalbijdragen kunnen zakken.

Economisch voordeel

LEI-onderzoeker Krijn Poppe is econoom en meent dat het vooral economisch voordeel heeft om varkensrechten en melkveefosfaat tijdelijk of liever nog definitief uitwisselbaar te maken. “Productierechten komen dan bij die boeren terecht die er het meeste geld mee kunnen verdienen. De melkveehouderij kan groeien tegen lagere kosten en draagt deels bij aan sanering dan wel schaalvergroting van de varkenshouderij.”

Veehouderij strijdt om fosfaatruimte



Menno Mackay

Internetbeurs voor productierechten

Productierechten moeten volgens Poppe worden verkocht op een online beurs of veiling, waar boeren zich inschrijven. “Een internetbeurs is de meest effectieve manier om te handelen. Er zijn geen transactiekosten of ingewikkelde regels. De verkoper krijgt de hoogste waarde en de rechten komen bij de bedrijven waar ze het effectiefst benut worden.” Poppe verwijst naar de veiling van radiofrequenties door de overheid. “Dit is ook gebeurd met het doel dat de productierechten terechtkomen bij degene die er het meest mee kan verdienen.”

Staatssecretaris tegen uitruil rechten

Sharon Dijksma, staatssecretaris van Economische Zaken, is echter tegen uitruil en stelt eerder deze maand in haar brief ‘Antwoorden op vragen over de situatie in de melkveehouderij’: “Op korte termijn is een uitwisseling tussen varkensrechten en fosfaatrechten geen mogelijkheid om snel de financiële situatie van varkensbedrijven te verbeteren, zolang er geen wettelijk stelsel van fosfaatrechten melkvee van kracht is.”

Zij is van mening dat de uitwisseling van productierechten tussen sectoren nadelig zal zijn voor varkensbedrijven die wel toekomst hebben. De prijzen van varkensrechten zullen stijgen 
als ook melkveehouders ze kunnen kopen. Dat zal de broodnodige vitalisering van de varkensketen geen goed doen.

Voor- en nadelen op een rij

Een (tijdelijke) uitwisseling toestaan van productierechten tussen sectoren heeft gevolgen. Hieronder de nadelen en de voordelen.
Nadelen
• mogelijke prijsstijging varkensrechten
• stijging van hoeveelheid melkveefosfaat
• emotionele weerstand
• geld vloeit weg uit melkveesector
Voordelen
• groeimogelijkheid voor groeikrachtige bedrijven in de veesector
• stoppende bedrijven kunnen kapitaal verzilveren
• productierechten komen terecht bij de bedrijven die er het meest mee kunnen verdienen
• melkveehouderij betaalt mee aan sanering varkensrechten
• stoppers in de varkenshouderij kunnen meer beuren voor hun rechten
• drukkend effect op de prijzen van fosfaatrechten verwacht

Bescherming varkenshouderij

Poppe onderschrijft Dijksma’s redenering dat van het fosfaatschot een zekere bescherming van de varkenshouderij uitgaat. Hij denkt dat de prijs van varkensrechten inderdaad gaat stijgen, redenerend vanuit de huidige situatie. “Krimpt de varkensstapel, dan stijgt de prijs minder snel. Maar juist dan is er een stijging ten opzichte van een situatie met schotten tussen sectoren.” De prijs voor fosfaatrechten zal dalen als melkveehouders varkensrechten kunnen kopen.

Overigens verwacht Bens niet dat de prijs van varkensrechten fors zal stijgen. “Er zijn meer rechten op de markt dan nodig, de varkensstapel krimpt immers. Dat gaan we komend halfjaar al merken.”

Rol pluimveehouderij nog niet helder

De rol van pluimveehouders is nog onduidelijk in de discussie. Bens vindt dat deze sector buiten een eventuele uitruil moet worden gehouden, omdat die er nauwelijks van kan profiteren. Dijksma heeft echter onlangs aan de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders (NVP) en belangenbehartiger NOP de toezegging gedaan de pluimveehouderij te betrekken bij gesprekken over een uitwisseling van fosfaat- en dierrechten tussen de sectoren.

Beheer
WP Admin