Het moet naar klei ruiken op het ministerie

Hoe staatssecretaris Sharon Dijksma (Economische Zaken) en minister Henk Kamp (Economische Zaken) ook hun best doen, de voorzitter van LTO Nederland is er niet gerust op dat daarmee de belangen van de land- en tuinbouw in het kabinet ook voldoende tot hun recht komen. “Ik moet het nog zien”, zegt Albert Jan Maat. De boerenvoorman stroopt zijn mouwen op. Het kabinet zit er twee jaar en hij wil nu wel even een balans opmaken.

Wat mankeert eraan? Het kabinet wil toch een versterking van de economie, een modernisering van de samenleving en minder overheid?

“Waar moet ik beginnen? Met de versterking van de economie is meteen een valse start gemaakt door forse lastenverzwaringen. De assurantiebelasting is omhoog gegaan en we hebben in Nederland – als enige van de ons omringende landen – de rode diesel afgeschaft. Schrijnend.

Ja, er zijn handelsmissies met het doel onze exportpositie te versterken. Prima. Maar in het binnenland zien we een tegenovergestelde richting. Dat maakt het economisch herstel niet gemakkelijk. Dat we toch uit de recessie zijn gekomen, is vooral te danken aan de export van de land- en tuinbouw. Het zou het kabinet sieren als nu de lastenverzwaring door de afschaffing van de rode diesel en de assurantiebelasting hersteld wordt. Het gaat om € 100 miljoen. Zet dat geld in voor investeringen en verdere vergroening. Wij willen meer en beter produceren met minder energie en minder grondstoffen. Ik roep het kabinet op dat te ondersteunen.”

Komen Dijksma en Kamp wel genoeg op voor de belangen van de land- en tuinbouw?

“Het is de grootste misvatting dat de land- en tuinbouw een gewone economische sector is. Wij werken als enige economische sector met levend materiaal, we zijn afhankelijk van het klimaat en van een goede oogst. We zijn veel minder statisch dan de rest van de economie. Wij moeten snel reageren, maar dat betekent ook dat de overheid snel moet reageren. Kijk naar de Rusland-crisis. Bij de Ehec-crisis hadden de productschappen heel snel een regeling klaar, terwijl dat bij het ministerie nu heel lang duurt. Alles moet juridisch afgetimmerd worden, maar soms moet je gewoon doorpakken. De Belgen waren veel sneller. Ik wil het groene besef merken op het departement, ik wil er de klei ruiken. En anders moeten we maar weer terug naar een eigen ministerie voor land- en tuinbouw. Defensie heeft toch ook een eigen ministerie? De land- en tuinbouw is van groot strategisch en geopolitiek belang, is de laatste weken wel weer gebleken.”

Het kabinet trekt verantwoordelijkheden naar zich toe, terwijl andere taken worden afgestoten.

“Ik ben geschokt door het dogmatisme. De muur die wordt opgetrokken tussen wat publiek is en wat privaat. Er is veel koudwatervrees in de politiek. De Nederlandse land- en tuinbouw is groot geworden door de publiek-private samenwerking. Waarom denk je dat het Nederlandse uitgangsmateriaal zo’n goede naam heeft? Omdat de keuring hier strenger is dan in enig ander Europees land. Het zijn de ondernemers zelf die dat willen en daarvoor ook de verantwoordelijkheid dragen. De huidige keuringsinstellingen en de organisatie daarvan zijn pareltjes van de participatiesamenleving. Waarom moet de overheid dat dan naar zich toetrekken? Als we niet oppassen leveren we een juweeltje in voor een grijpstuiver door alles bij de overheid onder te brengen.”

Denkt u dat het goed komt?

“Aan Dijksma en Kamp zal het niet liggen, denk ik. Maar zij zitten niet alleen in het kabinet. Ik heb niet voor niets een aantal werkbezoeken afgelegd met minister Stef Blok, die gaat over de herschikking van de keuringsdiensten. Ik zie op dit punt Dijksma en Kamp als onze bondgenoten in het kabinet, maar bij tijd en wijle moet er wel een tandje bij.”