Uitwisselen en omkatten zuivel kunnen boycotschade beperken

Rampspoed of een overkomelijk probleem? De Russische boycot van zuivel uit de EU leidt tot veel verschillende reacties.

In de Baltische staten zijn politici en ondernemers er rap bij om Europese steun te vragen. De interventie zou moeten worden geopend. Het lijkt een logische reactie. De Baltische landen zijn het sterkst afhankelijk van de export naar Rusland, maar het lijkt ook een oude reflex: zit de afzet vast, dan kijk je naar de overheid.

Handelaren kijken ondertussen naar andere mogelijkheden: Zijn er nieuwe markten aan te boren? Kunnen getrapte afzetsystemen worden opgezet? Zijn er sluiproutes? Om met het laatste te beginnen: niet alle landen in Europa zijn getroffen door de Russische boycot. Zwitserland kan nog zuivel exporteren en ook een land als Servië kan dat nog. Buiten de EU kunnen Nieuw-Zeeland en Zuid-Amerika nog exporteren. Een mogelijkheid is dat Europese zuivel via deze landen alsnog naar Rusland gaat.

De zuivel hoeft echter niet per se te worden ‘omgekat’. Ook een mogelijkheid is dat Europese zuivel naar bijvoorbeeld Zuid-Amerika gaat en dat vervolgens Zuid-Amerikaanse zuivel, die anders in eigen land was gebleven, naar Rusland gaat. Zo ging het vorig jaar ook toen Duitsland geen kaas naar Rusland mocht exporteren, maar Polen wel.

Het totale volume zuivel dat naar Rusland ging, kan overigens ook wel een weg vinden naar andere markten die veel product vragen, bijvoorbeeld in Afrika en Azië, maar dan wel tegen gemiddeld lagere prijzen. Rusland is geen klant als China.

Voor de kaasproducenten in de Baltische landen, Finland en Noordwest-Europa ligt het lastiger. Zij raken niet zomaar even 240.000 ton kaas elders kwijt. Een deel kan extra worden verkocht naar groeimarkten in het Midden-Oosten en Afrika, is te verwisselen met nog wel Rusland-waardig product en kan worden ‘omgekat’. Niet alles lijkt echter elders weg te zetten. Is daarvoor speciaal beleid nodig? Of zullen de Russische maatregelen korter duren en/of minder streng worden dan gevreesd? Poetin doet de eigen burgers immers ook pijn met de maatregelen. Duur en omvang van de boycot zijn erg bepalend voor de totale schade.