Langs de meetlat: kleine zuivelondernemingen

We kunnen er niet omheen, FrieslandCampina overheerst met meer dan driekwart van de melkplas in Nederland de andere, vaak kleinere, zuivelfabrieken.

Hanna corrigeert meteen: “Wat is klein? A-ware heeft Fonterra achter zich. Een wereldspeler uit Nieuw-Zeeland. Arla uit de Scandinavische landen is een grote coöperatie met in Nederland Nijkerk als uitvalsbasis. Hochwald is in Duitsland bepaald niet klein, maar in ons land nog niet zo groot. Maar dat kan veranderen.

“Hoe bedoel je?”, vraag ik.

“Stel dat Hochwald een fusie aangaat met Arla. Dan heb je plotseling een wereldspeler in Nederland. Of Fonterra met Arla. Dan wordt FrieslandCampina relatief klein”, draaft Hanna door.

Ik haal mijn schouders op. Hanna ziet het wel erg breed, terwijl ik het juist over de kleine dappere Nederlandse zuivelondernemingen wil hebben. Ondanks het geweld van FrieslandCampina hebben we er nog een paar. Neem de kaasfabriek in Rouveen. Een juweeltje. Gaat stil z’n eigen gang, groeit rustig door en zit in een marktsegment met prima prijzen. Dat blijkt uit de jaarlijkse melkprijs. Die maken ze niet zo bekend, maar zeker is dat die steeds hoger is dan FrieslandCampina.

In dat rijtje past ook Cono, met de Beemsterkaas. Die laten zien dat je met merkkaas geld kunt verdienen. Ook daar een melkprijs om jaloers op te zijn. Plus een vooruitstrevend beleid. Het belang van weidegang werd door Cono veel eerder onderkend dan door FrieslandCampina. Evenals de wetenschap dat de boer alleen via z’n portemonnee is te sturen. Dus loopt meer dan 90 procent van de Cono-koeien in de wei. Tegenover een schamele 70 procent van FrieslandCampina. Die laat zich sturen door een aantal grote boeren, die de maatschappelijke wens niet willen zien. Daardoor betaalt FC veel te weinig voor de weidegang in vergelijking met Cono.

Minpunt is DOC. Die moddert al jaren door en heeft nu de strop om de hals van A-ware. Die heeft zo weinig vertrouwen in DOC dat ze een cent hogere melkprijs garanderen.

Langs de meetlat wordt het een 8. Zonder DOC nog hoger.