‘Stevig kapsel met bier en ondermelk’

Als je haar maar goed zit, dat vond men vroeger al. Bij gebrek aan gel en haarlak werd ondermelk gebruikt. Of bier. Wat zal dat gestonken hebben.

Van je familie moet je hebben en zo kon het gebeuren dat ik tijdens een familiebijeenkomst in gesprek raakte over ondermelk. En over bier. Van dat laatste wist ik dat mijn grootmoeder het graag gebruikte. Niet zozeer als dorstlesser maar als haarversteviger. Ze is begin dit jaar overleden, maar ik zie haar nog bij de wastafel staan, met dat pilsje dat ze in haar gepermanente krullen wreef.

Wat maakt bier zo’n wondermiddel?

Als kind vond ik het een merkwaardig gebruik, later bleek dat ze niet de enige was. Cosmeticamerken verwerken het sinds de jaren tachtig zelfs in hun producten, denk aan Guhl Haarversteviger Bier.

Wat maakt bier zo’n wondermiddel? Het wetenschappelijke Kennisinstituut over Bier dook er op mijn verzoek in en kwam met ‘silicium’. Bier bevat daar relatief veel van in een goed opneembare vorm, mits je het niet in je haar smeert maar opdrinkt. Het draagt bij aan de vorming en behoud van kraakbeen, bindweefsel, huid en haar. Wetenschappelijk waterdicht is het overigens niet.

Ondermelk eiwitrijk

Voordat mijn oma bier tot haar beschikking had, gebruikte ze ondermelk. Dat was er op boerderij altijd wel. Voor wie het even niet paraat heeft: ondermelk is melk waar de room van is afgeschept. Niet te verwarren met karnemelk waarbij het vet er door middel van karnen uit is gehaald. Ondermelk kwam vroeger vaak retour van de melkfabriek en het was prima varkensvoer, want erg eiwitrijk. Om die reden smeerden mensen het in hun haar. De eiwitten zouden het haar ‘voeden’, dacht men.

Wie niet aan ondermelk kon komen, gebruikte een rauw ei al was dat wel een kostbare aangelegenheid want in de jaren na de oorlog liep de prijs daarvan snel op tot wel 8 cent per stuk.

Bier, ondermelk en eieren, als haarversteviger acht ik ze niet sterk. En al waren ze dat wel, dan nog wil ik me de ranzige lucht die van al die hoofden kwam liever niet voorstellen.

Hanenkammen van wel 30 centimeter

De punkbeweging gebruikte vroeger zeep. Daar kon je fantastische dingen mee doen, zo herinner ik me. Hanenkammen van wel 30 centimeter hoog bleven zelfs bij stormkracht strak overeind staan. Het moest natuurlijk niet gaan regenen, dan zakte de boel treurig opzij. En echt goed voor je haar was het ook niet, na verloop van tijd brak het gewoon af.

Moderne stylingproducten bestaan vooral uit water, ethylalcohol en vochtbinders. Of dat allemaal zoveel effectiever is dan bier en ondermelk, durf ik niet keihard te beweren.

Boerentrucjes

Hoe dan ook, de boerentrucjes van vroeger voor een fantastisch kapsel, waren denk ik vooral gebaseerd op wat men graag wilde zien. Al zou mijn oma dat stellig ontkennen. Ze zou vermoedelijk haar schouders ophalen en iets zeggen als: ‘die wetenschappers kunnen wel zoveel zeggen, maar ze weten er niks van’.

Oma’s haar zat in elk geval altijd goed, maar dat kwam denk ik vooral door een goede kapper.