‘Kleine aardappelkwekers verdwijnen’

Aardappelveredeling wordt steeds duurder. Een nieuw ras ontwikkelen kost ongeveer €3 miljoen. Daarom verwacht Rabobank een consolidatieslag in de pootgoedsector.

De aardappelveredeling wacht een consolidatieslag. Het ontwikkelen van nieuwe rassen wordt zo duur, dat het voor hobbykwekers en kleine kweekbedrijven lastig wordt om dat individueel te blijven doen. Rabobank schrijft in een rapport over de Nederlandse pootgoedsector dat nieuwe technieken het veredelingsproces versnellen, maar ook duurder maken. Het rapport is vorige week gepresenteerd op de Aardappeldemodag in Westmaas. Relatief nieuwe technieken zijn bijvoorbeeld cisgenese, transgenese of Crisp-Cas. “Slechts enkele van de huidige gespecialiseerde partijen in de aardappelveredeling hebben voldoende middelen en mensen om de stap naar meer hightech veredeling te kunnen zetten”, schrijft Rabobank. “Dit vergt forse investeringen. De partijen die hiervoor het beste zijn toegerust, zijn de huidige marktleiders, enkele universiteiten en financieel krachtige partijen met aanverwante activiteiten, zoals aardappelverwerkers en veredelaars van andere akkerbouwgewassen of groentegewassen.”

Schaalgrootte belangrijk

De vele boerenkwekers en kleine en middelgrote kweekbedrijven moeten zich aansluiten bij de marktleiders of samenwerken met elkaar en met universiteiten en biotech-bedrijven, raadt Rabobank aan. “Daar kunnen ze technologie en kennis inhuren. Ook voor de export van uitgangsmateriaal naar opkomende markten is schaalgrootte van belang. Dit in verband met risicospreiding, het kunnen voeren van een voldoende breed assortiment, logistieke kosten en de kosten die gemoeid zijn met het registreren van rassen om kwekersrecht te verkrijgen.”

Consolidatie is onvermijdbaar omdat het lastig is om geld te verdienen in de veredeling, stelt de bank. “Aardappelen zijn vegetatief te vermeerderen via de knol. Daarom zijn veel kosten en moeite nodig om royalty-inkomsten veilig te stellen. Daarnaast zijn de investeringen voor een nieuw aardappelras hoog, ongeveer €3 miljoen. Dat terwijl de ontwikkelingstijd lang is en de kans op succes onzeker.”

Lange terugverdientijd

De Rabo-analisten maken een rekensommetje om duidelijk te maken hoe moeilijk het is om geld te verdienen in de veredeling. Uitgaande van €20 per ton pootgoed aan royalty-inkomsten, moet 150.000 ton pootgoed van het nieuwe ras worden verkocht om de investering van €3 miljoen terug te verdienen. Dat betekent dat tijdens de levenscyclus van het ras, minimaal 5.000 hectare pootgoed moet zijn geteeld. Uitgaande van 2.700 kilo pootgoed per hectare, betekent dat een areaal van 55.000 hectare consumptieaardappelen. Er zijn maar weinig aardappelrassen die dat voor elkaar hebben gekregen. Het is niet voor niets dat veel aardappelkweekbedrijven ook actief zijn in de handel in pootgoed.