Wetenschap gebruikt volop nieuwe gentechniek

Brussel oordeelt in maart over nieuwe gentechnieken. Wetenschappers over de hele wereld gebruiken ze al volop, ook in de EU.

De PvdA in de Tweede Kamer vindt dat nieuwe technieken voor het genetisch modificeren van planten moeten vallen onder de etiketteringsplicht. De PvdA-kamerleden Sjoera Dikkers en Henk Leenders vragen aan staatssecretaris Martijn van Dam om de nieuwe technieken en de etiketteringsplicht bij zijn Europese collega’s aan te kaarten, naar aanleiding van een artikel van Boerderij. Het gaat om nieuwe gentechnieken als Site Directed Nuclease, waar Crispr Cas9 onder valt, en Oligonucleotide Directed Mutagenesis (ODM). Bij deze technieken worden de genen in een plant aangepast, zonder dat genen van buiten worden ingebracht. In maart komt de Europese Commissie met een voorstel hoe de GMO-regels moeten worden geïnterpreteerd als het gaat om nieuwe gentechnieken. Ook moet duidelijk worden of Brussel een onderscheid gaat maken in de regels tussen het inbrengen van soorteigen (cisgenese) of soortvreemde genen (transgenese).

Waardevolle inzichten

Onderzoekers zijn al ver met de toepassing van nieuwe gentechnieken in landbouwgewassen. Wageningen UR maakte met behulp van soorteigen genen (cisgenese) in het DuRPh-project Désirée aardappelen resistent tegen phytophthora. Het project is afgesloten. Het is onbekend of er een vervolg komt. In België is vorig jaar het project Bintje Plus gestart, met hetzelfde doel als DuRPh, maar dan met het veel geteelde ras Bintje. Eveneens in België draait het project GerePhyti van het Waalse onderzoeksinstituut CRA-W, dat een phythopthora-resistente aardappel ontwikkelt. In Groot-Brittannië startte vorig jaar een project met het ras Maris Piper. Het loopt tot en met 2019 en wordt uitgevoerd door het Sainsbury Laboratory van Cambridge University (SLCU). In dit project wordt de aardappel via transgenese voorzien van resistenties tegen phytophthora en het aardappelcysteaaltje. Het bevat minder suikers, zodat geen acrylamide wordt gevormd als het product te heet wordt gebakken. En de aardappel moet minder gevoelig zijn voor stootblauw. De Amerikaanse aardappelverwerker Simplot heeft al zo’n aardappel ontwikkeld. Deze Innate kreeg vorig jaar een teelttoelating in de VS. Er werd 1.200 hectare van geteeld. Simplot wil de aardappel ook resistent maken tegen het PVY-virus.

Gentechnieken

Het eveneens Amerikaanse biotechbedrijf Cibus ontwikkelde het Rapid Trait Development System, een vorm van Oligonucleotide Directed Mutagenesis (ODM). Het past de nieuwe gentechniek toe op koolzaad, vlas, rijst en aardappelen. Het herbicide resistente koolzaad is al beschikbaar in de VS. Het herbicideresistente vlas komt in 2019 op de markt. De phytophthora-resistente aardappel volgt in 2020. Voor de rijst noemt Cibus geen jaartal. In China is met Crisp-Cas een tarwevariëteit ontwikkeld die resistent is tegen meeldauw.