Neonicotinoïde niet hoofdoorzaak bijensterfte

Maryland – Het neonicotinoïde imidacloprid heeft bij normaal gebruik een verwaarloosbaar effect op bijen. Dat is de uitkomst van een experiment met bijenkolonies, dat de afgelopen drie jaar plaatsvond aan de Amerikaanse universiteit van Maryland. Het is dan ook ‘onwaarschijnlijk’ dat het gif de enige oorzaak is van de bijensterfte die in veel landen wordt waargenomen, stelt entomoloog Galen Dively.

De onderzoekers voerden bijenkolonies bij met pollen die waren besmet met 5, 20 en 100 microgram imidacloprid per kilogram. In de landbouw is 2 tot 4 microgram een gebruikelijke dosering, aldus Dively. Pas vanaf 20 microgram begonnen de kolonies meetbaar te verzwakken. Bij 100 microgram was de wintersterfte verdubbeld, tot zo’n 40 procent van de besmette kolonies. “Iedereen wijst beschuldigend naar deze insecticiden”, aldus Dively. “Ons onderzoek zegt: het is niet de enige oorzaak. Het draagt bij, maar er is meer aan de hand.”

Europa besloot in 2013, onder druk van de milieubeweging, het gebruik van imidacloprid in voor bijen gevoelige toepassingen te verbieden. “Maar deze studie onderstreept andermaal dat de toelating tot de Europese markt in orde was”, zegt de Wageningse bijenexpert Tjeerd Blacquière. Blacquière vreest dat de landbouw teruggrijpt op oudere insecticiden, zoals pyrethroïden en carbamaten. “Daar hadden imkers vroeger veel meer problemen mee dan tegenwoordig met de huidige middelen.”

Het onderzoek sluit aan bij de steeds sterkere consensus onder wetenschappers dat bijen last hebben van meer dan neonicotinoïden, zegt hoofddocent nieuwe risico’s Jeroen van der Sluijs van de Universiteit Utrecht. “Ik zie bijensterfte als combinatie van drie elkaar versterkende oorzaken, de 3 P’s: pollengebrek, pesticiden en pathogenen als virussen en de varroamijt.” Van der Sluijs vindt het te vroeg om de neonicotinoïden helemaal vrij te pleiten. De Amerikaanse experimenten lijken volgens Van der Sluijs te bevestigen dat imidacloprid de bijen gevoeliger maken voor besmetting met de varroamijt.