Dramatisch begin aardappelseizoen

Doetinchem/Berlare – De aardappelprijs is gekelderd naar €1,50 per 100 kilo vroege fritesgeschikte aardappelen. Dit bleek uit de Belgapom-notering, die vrijdag daalde met €1,- ten opzichte van de week daarvoor.

Het is een ongekend lage prijs voor deze tijd van het jaar. Alleen in 2002 lag de vroege aardappelprijs nog lager met €1,43 per 100 kilo. Deze slechte start belooft weinig goeds voor de rest van het seizoen, al moeten de kilo’s van de hoofdoogst nog groeien en moet er uiteindelijk ook nog gerooid worden.

De oorzaak van de extreem lage prijzen is vrij eenvoudig, aldus Romain Cools van Belgapom, de Belgische organisatie waarin handelaren en verwerkers verenigd zijn. “Het aanbod is vele malen groter dan de vraag. Vorig jaar was het omgekeerd en was de prijs aan het begin van het seizoen goed. Het is een illustratie van de extremen van de vrije markt.” Veelbelovend is het echter niet. In andere jaren waarbij de prijs in augustus zeer laag lag, zoals 2002, 2004 en 2011, bereikte de prijs in dat jaar nooit meer de €6. Daarnaast verwacht Cools al over anderhalve week de eerste notering van Bintjes. “Dit zal nog meer druk op de prijzen geven,” voorspelt hij.

Een Nederlandse notering van fritesaardappelen is er nog niet voor het nieuwe seizoen, maar een blik op Agriprins, het prijs-informatiesysteem van het Productschap Akkerbouw, toont dat verschillende partijen ook voor €1,50 verkocht zijn.

“Meeleveraardappels,” aldus Meeuw de Bruijne van Verenigde Telers Akkerbouw (VTA). “Verder is er amper handel in het vrije segment. De industrie heeft genoeg aan contracten.” Cools beaamt dit. “Circa 80 tot 90 procent van de vroege aardappels is gecontracteerd. Belgische bedrijven sluiten steeds meer contracten om zich in te dekken. Omdat de aardappels dit jaar vroeg zijn en de opbrengsten goed, hebben ze aan de vooraf gecontracteerde aardappelen voldoende.”

Dit komt mede doordat er veel aardappelen gecontracteerd zijn dit jaar. Al aan het begin van het seizoen meldde Belgapom dat zij dit jaar niet alleen de vrije marktprijs zullen noteren, maar ook de contractprijs, omdat er zoveel contracten zijn afgesloten dat deze minstens zoveel over de markt zeggen. “Omdat de prijs aan het begin van seizoen 2013-2014 goed was, was er de verwachting dat de oude oogst het in 2014 ook nog goed zou doen. Daardoor zijn er veel vroege aardappels gepoot,” vertelt De Bruijne. Daarnaast is het areaal consumptieaardappelen als totaal in Nederland dit jaar met 3,5 procent toegenomen. Hoewel her en der in Europa wel gekampt werd met wateroverlast, was dit een lokaal probleem. Globaal gezien waren de groeiomstandigheden prima dit jaar, wat de huidige prijzen extra pijnlijk maakt.

Wat dit voor de rest van het seizoen gaat beteken, daar durft nog niemand zich aan te wagen. “De vooruitzichten zijn niet direct positief te noemen,” vreest De Bruijne. “Het is rampzalig als het seizoen op deze manier start, voor dergelijke prijzen kun je amper rooien. Maar het zegt nog niets over het verder verloop.”

Keimpe van der Heide van de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) sluit zich hierbij aan. “De race is nog niet gelopen. Maar telers moeten er rekening mee houden dat dit een minder seizoen wordt. Meestal zegt het begin van het seizoen wel iets over het verdere verloop, hoewel juist afgelopen jaar het tegendeel liet zien.”

Wat de markt daarnaast kan maken of breken is of de export op gang komt. Maar vanwege de situatie met Oekraïne en Rusland is het maar de vraag of Rusland wel aan de markt zal komen. “Krapte van Rusland bracht in het verleden vaker de markt op gang,” geeft Van der Heide aan. “Maar het is dit jaar moeilijk te voorspellen hoe dat gaat lopen.” Mocht Rusland maatregelen nemen die de export vanuit Europese landen bemoeilijken, dan zou dit een dooddoener zijn voor de toch al moeizame handel dit jaar. Daarnaast zouden problemen met de oogst of het bewaren de huidige tendens nog kunnen veranderen. Het seizoen duurt nog lang, maar met zo’n extreem slecht begin zijn de verwachtingen niet hoog gespannen.