Foto: Anton Dingemanse AkkerbouwFoto

Zwarte bessen mechanisch geoogst

In Midden-Zeeland telen zestien akkerbouwers bessen voor de industrie, naast hun gangbare akkerbouwgewassen. Bij elkaar telen ze zo’n 200 hectare bessen. Deze teelt is vrijwel helemaal gemechaniseerd.

Een medewerker zorgt ervoor dat de kistjes goed afgevuld en gestapeld worden. Hier wordt een betrekkelijk jonge aanplant, ongeveer 4 jaar oud, met aangepaste plukker geoogst. Dit is een betrekkelijk traag groeiend en laat ras met goede productie. Hiervan kan makkelijk twaalf jaar geoogst worden. De machines kunnen een bepaald volume van struiken aan. Worden die te groot om nog goed te kunnen plukken, dan worden ze gerooid.

De afnemer bepaalt wanneer geleverd wordt. Bij de verwerking wordt daarmee rekening gehouden. De zwartebessenmoes wordt per tankauto uitgeleverd. Het merendeel gaat naar bestemmingen in Midden- en Zuid Europa.

De zwarte bessen uit de bunker gaan naar de maalinstallatie waar ze tot moes worden gemalen. De bessenmassa wordt in een tank opgeslagen bij een temperatuur van 1 graad, om de massa vloeibaar te houden.

Op de spoelhelling worden de kistjes gereinigd. Onderaan staan medewerkers klaar om de kistjes op te vangen en weer op een pallet te stapelen.

Het klapraam wordt automatisch via sensoren ontgrendeld, zodra de kistjes het rooster raken. Terwijl Lauran Vermue met een zwiepstok enkele klappen op de kistjes geeft zodat de gehele inhoud eruit, valt keert het klapraam terug naar de beginstand om de volgende laag te pakken. Met dezelfde stok duwt Vermue de kistjes naar de spoelhelling.

Een klapraam klemt de bovenste laag van vijf kistjes stevig vast, om vervolgens de inhoud van de kistjes over te kiepen in de bunker.

Deze installatie die de bessen tot moes verwerkt is door familie Vermue zelf bedacht en geconstrueerd. Van de volle pallet wordt steeds de bovenste laag kistjes afgenomen en leeggestort in de installatie.

Vanuit de koeling worden de pallets met zwarte bessen naar de installatie gebracht voor verwerking.

Een perceel jonge aanplant. De banen tussen de struiken en de kopakker worden normaal gesproken met gras ingezaaid. Nu zijn ze als proef met witte klaver ingezaaid. De klaver bindt stikstof uit de lucht die via de wortels aan de bessen ten goede komt. Bovendien komen honingbijen op de bloeiende klaver af, die weer nuttig zijn voor de bestuiving van gewassen.

De bij de coöperatie aangesloten telers telen op Zuid-Beveland zo n 140 hectare zwarte bessen. Deze gaan niet als verse bessen weg, maar worden op het koel- en vriesbedrijf van de familie Vermue gekoeld tot 0 graden, of diepgevroren voor latere verwerking. Er is voor 2.500 ton aan koelcapaciteit en 300 ton diepvriescapaciteit.

Het sturen van de plukker is nog handwerk, chauffeur Albert Vermue is er verantwoordelijk voor dat de bessenstruiken mooi voor het midden van de machine de plukker ingaan.

Hier is goed te zien dat verschillende rassen worden geteeld. Dat wordt gedaan voor oogstspreiding. Vermue heeft een voorkeur voor vroege rassen, omdat deze rijp zijn voordat de oogst van de akkerbouwgewassen start. Om het risico te spreiden teelt Vermue ook latere rassen. Met name in de bloeiperiode is de bes erg gevoelig voor vorst.

De familie Vermue teelt zelf 30 hectare zwarte bessen op hun 80 hectare grote akkerbouwbedrijf. Een deel van een perceel is ingericht om nieuwe rassen uit te testen. Nu staan er acht rassen die meegaan in de gangbare teelt en zo op hun waarde worden beoordeeld. Marinus Vermue inspecteert hier een nieuw ras op zijn kwaliteiten.

De bessen vallen aan de achterkant van de machine door een blaasinstallatie, waar de tarra eruit wordt geblazen. Dan gaan de bessen op een transportbandje naar de opvoerband om te worden gekist.

Het mechanisch plukken gebeurt door trillende, met de machine meedraaiende spaken die als het ware de bessen van de tros tikken, waarna ze op rubberen schijven vallen. Dan gaan de bessen via opvoerbanden aan beide kanten van de machine naar de schoningsinstallatie.

Albert Vermue uit Heinkenszand oogst met de oogstmachine van de Coöperatie Nederlandse Bessentelers een perceel zwarte bessen. - Foto's: Anton Dingemanse

Dit is het gevolg van de rups van de bessenglasvlinder. De rups vreet zich door de bast van een takje, tot in het hout. Dit zorgt voor groeistagnatie en zwakkere takken.

Bepalen of de bessen rijp zijn is niet zo moeilijk. Deze bessen lijken rijp, maar zijn pas rijp wanneer de trosstelen van geel naar bruin verkleuren. Dan is het suikergehalte ongeveer op zijn top en dat heeft de afnemer graag. De bessenmoes wordt betaald per geleverde kilo, er is geen toeslag voor hoog suikergehalte.

Rassen waarvan de bessen laag in de struik groeien worden met enige reserve bekeken. Bessen die lager hangen dan de onderkant van het pluksysteem, worden niet meegeplukt.

Gevoeligheid voor droogte is ook een criterium bij de rassenkeuze. Op de foto enkele verdrogende bessen aan een onrijpe tros. De nachtvorst en in mindere mate de droogte hebben dit jaar duidelijk negatieve gevolgen voor de productie. Dit geldt overigens voor grote delen van Europa.

Beheer
WP Admin