Rondje door akkerbouwend Polen

De rondrit begon in het Noord-Poolse Damnica, bij het akkerbouwbedrijf Farm Frites Poland Dwa, dat onder leiding staat van directeur Gerhard Meiborg. Op het bedrijf van circa 3.500 hectare vormt aardappelen met 964 hectare het hoofdgewas.


Foto’s: Peter Roek, tekst: Hilko Bos

Het bedrijf was eind april net gestart met het poten van de pootaardappelen. Dat gaat met drie combinaties 24 uur per dag zeven dagen per week door. In het pootgoed ligt de totale capaciteit op ongeveer 35 hectare per etmaal, later in de consumptieaardappelen ligt die tussen de 50 en 60 hectare per etmaal.

Alle drie de pootcombinaties op het bedrijf zijn uitgerust met RTK-gps. De lijnen van de eerste combinatie worden gekopieerd naar de andere twee computers, zodat elke machine in exact hetzelfde spoor rijdt.

In tegenstelling tot in Nederland wordt niet de kant van het perceel gebruikt voor de basislijn van de gps, maar wordt een lijn getrokken langs de bovengrondse elektriciteitskabels die door veel percelen lopen. Zo worden zoveel mogelijk obstakels vermeden. Vooral bij spuiten en beregenen zijn de masten een sta in de weg.

Sinds een paar jaar gebeuren de grondbewerking, het poten én het aanaarden in één werkgang. De getrokken pootmachine hangt in een bok op de frees. Die frees is bewust niet in de fronthef gehangen, omdat de gps op de steile hellingen dan te veel moeite heeft om de combinatie op de juiste koers te houden.

Om voldoende volume in de rug te krijgen voor de lange fritesaardappelen wordt op ruggen van 90 centimeter geteeld. Hierdoor groeien de aardappelen minder snel uit de rug, met groene knollen als gevolg. Hier is te zien dat de aardappelen in mooie, fijne grond terechtkomen en dankzij het direct aanaarden ook goed in het midden van de rug.

Een oude legertruck verzorgt de brandstofvoorziening voor de trekkers, die continu op het veld blijven tijdens de piekperiodes.

In een van de schuren worden zakken volgepompt met vloeibare kunstmest, voor bemesting even later in het voorjaar.

De pivots, die in de zomer een belangrijk deel van de beregening van de aardappelen voor hun rekening nemen, staan nu op het bedrijf voor onderhoud en diefstalpreventie. Op de achtergrond een paar graansilo’s van het bedrijf.

Alle percelen zijn genummerd. Omdat de genummerde houten paaltjes regelmatig gestolen werden, zijn ze vervangen door deze zware jongens van steen.

Door de natte herfst en de vroege winter moest in april nog veel land geploegd worden. Daar waren twee vijfschaarploegen en twee zevenschaarploegen volop mee bezig.

Het kantoorpand is een prachtig overblijfsel uit de Pruisische tijd. Dit gebied behoorde tot aan de Tweede Wereldoorlog aan Duitsland toe. Daarna verschoof de Duits-Poolse grens naar het westen op en werden de Duitsers uit dit gebied verdreven.

Even ten zuiden van Damnica is Czesław Skwierawski bezig met het ploegen van een perceel in de heuvels. Skwierawski zelf is al met pensioen, maar hij helpt nog op het bedrijf van zijn zoon.

Op het 140 hectare grote bedrijf worden, naast gras, alleen granen geteeld. Die worden voor een deel gebruikt als veevoer voor de 60 vleesstieren en voor een deel als brandstof in de kachel en de rest wordt verkocht op de lokale markt. In de toekomst willen vader en zoon de vleesveetak uitbreiden naar 160 dieren.

Nog iets zuidelijker, bij Babi Dwór, zijn de broers Kazimierz en Zbigniew Dudek bezig met zomertarwe zaaien. Het bedrijf van 88 hectare is puur akkerbouwmatig, nadat eerder de vleesveetak werd beëindigd.

Het zaaien verloopt naar tevredenheid, totdat even later de regen met bakken uit de lucht valt. Snel rijden de broers met de trekkers naar huis om de zaaimachine en het zaaizaad af te dekken met een paar kappen. Iets wat voor de trekker ook geen overbodige luxe zou zijn.

Een volgend bedrijfsbezoek is dat van Hedro Farms, in het Zuid-Poolse Sadków, van de ondernemers (v.l.n.r.) Ed van Cleef, Herbert Bos en Ronnie Luteijn. Het akkerbouwbedrijf is bijna 1.500 hectare groot. Een belangrijke poot onder het bedrijf is de eigen verwerking, verpakking en afzet van uien, peen en aardappelen.

Een bijzondere aardappelbewaring op het bedrijf is de voormalige koestal. Het oude gebouw kent een zeer karakteristiek plafond, maar tegelijk ook een zeer goede isolatie. Helaas gaat de constructie gepaard met zeer veel palen, die de nodige hinder opleveren bij het in- en uitschuren.

Om de vorst tijdens de koude winters buiten te houden, liggen er dijken van ongeveer een meter hoog tegen de buitenmuren van de schuur aan. Dit voorkomt dat de vorst onder de muur door kruipt, waardoor de buitenste aardappelen kunnen bevriezen.

Deze nieuwe Romney-loods werd van de binnenkant bespoten met PUR-schuim, zodat in deze geïsoleerde ruimte alle peen verwerkt kan worden.

In een andere loods staat de verwerkingslijn voor uien en aardappelen. Alle aardappelen worden gewassen. Daarbij komen ze zelfs door een wastrommel. Dit geeft volgens de ondernemers geen kwaliteitsproblemen. Van de uien, de peen en de aardappelen gaat 30 procent vanaf het bedrijf rechtstreeks naar Lidl-supermarkten. De rest gaat naar de locale groothandelsmarkt.

Voor een snelle verwerking wordt gewerkt met zeer hightech machines, zoals computergestuurde afwegers, maar ook deze volautomatische palletiseerder met palletuitvoer. Het sorteren, wassen, lezen en verpakken gebeurt dagelijks van 6.00 tot 22.00 uur. De rest van de nacht wordt de lijn gebruikt om uien te verpakken. Voor kleinverpakking tot 5 kilo is nog een andere, korte lijn.

Tot slot wordt in het Zuiden nog het bedrijf van Tomasz Głowacki bezocht. Hij heeft een duidelijke groeistrategie. In 13 jaar tijd heeft hij het bedrijf uitgebreid van 13 hectare naar 106 hectare. Volgend jaar hoopt hij het bedrijf van de buurman over te nemen, zodat er nog 80 hectare bijkomt.

Om hierop voorbereid te zijn, investeert de akkerbouwer volop in nieuwe machines. Zo staan er een vrij nieuwe veldspuit en een nieuwe New Holland-trekker. Zijn grootste trots, een nieuwe combine, staat op een ander bedrijf omdat de machine niet in zijn eigen schuur past.