‘Veredeling inzetten in strijd tegen phytophthora’

Dit rampjaar voor aardappelen maakt het duidelijk: er moet veel meer aan veredeling worden gedaan.

Het is me het aardappeljaartje wel, dit jaar. Vanaf het begin waren alle percelen al besmet. Intussen zijn de meeste biopercelen al gebrand, de eerste gangbare percelen worden al doodgespoten. Wie beweert vrij te zijn, heeft niet goed gekeken, zeggen kenners.

Er wordt weer flink naar de ander gewezen voor de oorzaak. Niet doen! Het zit in de lucht. We telen te veel aardappelen. Je kunt van Delfzijl naar Cadzand lopen zonder uit een perceel aardappelen te hoeven stappen. Kunnen we hieruit lessen trekken? Jazeker! Jammer genoeg wijzen de profeten naar verschillende kanten.

Biotelers zoeken andere teeltmaatregelen

Ooit was het simpel: spuiten. Maar de middelen werken niet afdoende, percelen lopen er van binnenuit onder. Biotelers zoeken naar andere teeltmaatregelen: minder planten per meter, sobere bemesting, betere bladstand. Een enkeling spuit zware metalen, zogenaamd omdat hij er gebrek aan heeft. Dit jaar alles zonder resultaat.

Zeker een jaar als dit maakt nog eens extra duidelijk dat we veel meer werk moeten maken van veredeling. Maar zei men dat niet ook al in 2007, in 2012 en 2015? Waarom wordt telkens de veredelingskaart getrokken en zie ik er zo weinig van terug in onze percelen?

Niet elk ras om te bouwen tot resistent zusje

Nee, nu niet meteen zeggen dat we snel die genetisch gemanipuleerde Bintje moeten toelaten. Het verhaal dat elk willekeurig ras is om te bouwen tot een resistent zusje, is een mythe. Het is tot nu toe met veel hangen en wurgen met een enkele rassen (waaronder Désirée) gelukt, verder niet. Ik heb in ieder geval al 8 jaar geen nieuw ras zien langskomen. Reden: de oude eigenschappen erven niet allemaal mee, de genencluster die men in het laboratorium heeft ‘gestapeld’ valt te vaak uiteen en de resistentie blijkt niet zo duurzaam als men hoopte.

Stapeling van resistentiegenen

Terwijl er al klassiek veredelde rassen bestaan met een duurzame resistentie! En er zijn nieuwe op komst. Bij ons staat een klein proefveldje nog steeds grasgroen te wezen. Veel van deze rassen hebben een ‘stapeling’ van resistentiegenen. Hun resistentie is niet, zoals onderzoekers als Anton Haverkort met geveinsd medeleven beweren, ‘helaas allemaal snel doorbroken’.

Vaak wordt beweerd dat phytophthorabestrijding wereldwijd €5 miljard kost. Met de toevoeging dat genetische modificatie dat kan uitsparen. Het is de natte droom van techneuten om zo’n ras op de markt brengen en een deel van die 5 miljard in hun eigen zak te steken. Laat boerenveredelaars dat werk doen, zoals ze dat al jaren doen. De rassen zullen er veel betaalbaarder door blijven! Hier is ook een verantwoordelijkheid van handelshuizen, verwerkers en distributeurs. Boeren kunnen het niet alleen.