‘Doorbreek negatieve prijsspiraal aardappelen’

De aardappelteelt wordt duurder en riskanter. Daarvoor wil ik een risico-opslag in de contracten.

Als boer moet je toch minimaal de kostprijs kunnen terugverdienen in de aardappelteelt? Wat is de kostprijs en waarom kan deze zo van jaar tot jaar zo verschillen? En waarom wordt het steeds duurder en riskanter om aardappelen te telen?

De kostprijs van je product zijn de totale kosten die je gemaakt hebt om je product te produceren. Voor de directe kosten als gewasbescherming en kunstmest is het geen probleem. Voor de indirecte kosten ligt het moeilijker. Wat moet je voor je eigen grond, eigen machines en eigen arbeid tellen?

Teler schat indirecte kosten te laag in

Vele boeren schatten de indirecte kosten veel te laag in. Grond en eigen arbeid tellen ze vaak niet. Als je de helft of nog meer van de indirecte kosten niet meetelt, krijg je natuurlijk nooit een reële kostprijs. Je houdt op die manier jezelf en iedereen voor de gek. Je bent hierdoor zelfs geneigd om een contract onder kostprijs te tekenen!

Hoeveel kilo’s ga je verkopen?

Een grote invloed op de kostprijs is de hoeveelheid verkoopbaar product dat je oogst. Oogst je 50 of 70 ton consumptie-aardappelen, of door het slechte weer toch maar 40 ton. Bij een reële kostprijs van €6.000 per hectare voor af land-aardappelen is de kostprijs bij een opbrengst van 40 ton 15 cent per kilo, bij 50 ton 12 cent, bij 60 ton 10 cent en bij 70 ton 8,6 cent per kilo verkoopbare aardappelen.

Is vasteprijscontract afsluiten slim?

De vaste contractprijs voor fritesaardappelen af land ligt dit jaar bij de meeste fritesfabrieken rond 8,5 à 9 cent per kilo voor 40 opwaarts. Als boer weet je van tevoren niet hoeveel kilo’s je gaat oogsten. Dus je weet ook niet wat je kostprijs dit jaar wordt. En toch hebben vele boeren al een contract tegen een vaste prijs getekend. We zullen Louis van Gaal maar niet vragen of dit slim of slim is. Alleen bij een topopbrengst van rond 70 ton verdienen telers dus wat!

Rekening houden met extremer weer

Het weer heeft een grote invloed op de kostprijs. Groeien er veel kilo’s en welke kosten moeten daarvoor gemaakt worden? De laatste jaren is het weer steeds extremer. En als boer moet je hiermee rekening houden en moet je eigenlijk een risico-opslag berekenen in je kostprijs.

De teelt van aardappelen is een dure teelt. Juist daarom kiezen veel boeren voor zekerheid en telen ze op contract. Velen zijn bang voor slechte prijzen en grote verliezen. Doordat veel aardappelen op contract geteeld worden, hoeven de aardappelinkopers niet meer actief de markt op. Daardoor is de dagprijs vaak te laag en dat heeft ook weer een negatieve invloed op de termijnmarkt.

Vergeet niet dat veel poolaardappelen uitbetaald worden naar rato de stand van de termijnmarkt. Door al deze mindere prijzen worden de contractprijzen voor volgend jaar ook weer negatief beïnvloed. We zitten dus eigenlijk in een negatieve spiraal. Tja, en nu de vraag hoe we deze kunnen doorbreken.