‘Tegen afbraakprijs surplusbieten telen is heilloze weg’

Akkerbouwer Ko Brooijmans stuurt een open brief aan de Raad van Beheer Cosun, de Raad van Toezicht en de Ledenraad. Hij vindt dat de coöperatie meer oog moet hebben voor het bietensaldo van de boer.

Omdat ik me als teler zorgen maak over het rendement na de afschaffing van de bietenquotering bied ik u deze brief aan.

Als er een vraag van bietentelers in de voorbije periode breed is uitgemeten in de vakbladen, en niet in de laatste plaats het telersblad en de nieuwsbrief van Cosun, dan is het hun vragen naar de uitzaai 2016 en surplusbieten. Hier lijkt bij Cosun de wens de vader van de gedachte.

Grondstof veiligstellen

Het heeft er alle schijn van dat deze vraag sterk is uitvergroot door directie en managers van Suikerunie met als ultieme doel het veiligstellen van voldoende grondstof. Dit doel is legitiem als basis voor efficiënte suikerproductie in ons land. Het dringend appèl van Cosun om toch vooral voldoende bieten te telen krijgt echter een andere dimensie, als ik lees dat volgens Cosun zelfs voor €25,- per ton de bietenteelt winstgevend zou zijn. We zitten nu op een teleurstellende prijs van €38,50 per ton, de laagste prijs in de laatste 10 jaar op twee na. 2016 belooft niet veel meer.

De Cosun-opstelling getuigt niet van veel teeltkennis. Tegen deze achtergrond lijkt het me beter dat de deskundigen van Cosun zich voortaan beperken tot het uitwisselen van kennis op het gebied van activiteiten die zich achter de poort afspelen. Laat de afweging over welk areaal een teler inplant in zijn/haar bouwplan over aan de teler zelf. Hij/zij heeft namelijk wel de kennis over alle andere kosten en factoren die uiteindelijk (mede)bepalend zijn voor het saldo, en of er voor €25,- rendabel bieten geteeld kunnen worden. Het antwoord laat zich raden.

Hardnekkige fouten

Het is niet de eerste keer dat Cosun zich op dit vlak vergaloppeert. Het zal ook niet de laatste keer zijn, als er geen einde komt aan een aantal hardnekkige weeffouten die binnen de denkwereld van Cosun al decennia aan de orde zijn. Ik zie jegens zijn leden/telers een ongepermitteerde bemoeizucht, tomeloze bedilzucht, grenzeloze arrogantie, een schaamteloze desinteresse in de winst van telers én schromelijk tekort aan kennis over de onderneming achter de teler. Vergeef me deze kwalificaties, maar soms moet je wat om de boel wakker te schudden.

Het meest schrijnende is dat zelfs onze Ledenraad nimmer in staat is gebleken om deze weeffouten te elimineren. Je mag toch verwachten dat het juist de rol van onze collega’s is om publicaties en uitspraken kritisch te volgen. Dit in het belang van een solide coöperatie, waarbij de directie en managers niet verblind raken door hun ambities met het opkrikken van omzetcijfers. Ze zijn juist ingehuurd voor het maximaal verwaarden van de suikerbiet in het belang van de bietentelers. Het verdedigen van een bietenareaal tot ‘elke prijs’ past hier niet bij.

Kunstgrepen

Daarnaast past Cosun vanaf 2017 enkele kunstgrepen toe om de nominale bietenprijs op te waarderen d.m.v. het optrekken van de standaard van het basis suikerpercentage naar 17% en de winbaarheid naar 91. Daarmee wordt de nominale bietenprijs verhoogd en dat levert psychologisch voordeel op naar de telers en maar vooral de buitenwacht. Het standpunt van Cosun dat dit geen invloed heeft op het rendement voor de telers mag om die reden worden betwijfeld. Tel daarbij nog op de +20% regeling en de leveringsplicht op LLB’s van 85%, en de industrie waant zich in de veronderstelling, dat zij verzekerd blijft van voldoende grondstof tegen elke prijs. Dat staat juist haaks op het streven van Cosun en telers om met hulp van IRS en Unitip tot een maximale opbrengst per ha te komen. Het gaat telers om de hoogste financiële opbrengst en daarbij past een inzaai op basis van 15 ton suiker per ha of meer. Toch zeker bij de huidige suikermarkt. De bijvangst met surplusbieten moet zo klein mogelijk zijn.

Het valt dus niet te verwachten dat bietentelers gehoor zullen geven aan de oproep van Cosun. Vervanging door andere/nieuwe gewassen ligt meer voor de hand. Niet alleen economisch gezien, maar ook in het licht van de zo bewierookte duurzaamheid, waarbij een verantwoorde vruchtwisseling aan de basis ligt van duurzaam bodemgebruik. Liever graan, graszaad of zelfs akkerranden, is in dit licht gezien altijd beter dan surplusbieten telen.

Een heilloze weg

Tegen een afbraakprijs surplusbieten telen is in alle opzichten een heilloze weg.

Mensen van Cosun: Ik vraag u niet om onmiddellijk te reageren op deze brief. Het zou een te oppervlakkige beantwoording opleveren, waardoor de kern van de boodschap haar doel zou kunnen missen.

Ik heb deze brief gestuurd naar de Raad van Beheer van Cosun, de Raad van Toezicht, en naar de Ledenraad. Want ik wil dat de discussie zo breed mogelijk binnen de Cusun gelederen wordt gevoerd. Dit in het belang van de continuïteit van de bietenteelt.