Geef teler meer vrijheid bij vergroening

Bureaucraten die bedenken hoe telers vergroening binnen GLB moeten uitvoeren ..? Dat werkt niet. Maatwerk per bedrijf is nodig.

Het nieuwe gemeenschappelijke landbouwbeleid (GLB) beslaat een periode van 2014 tot en met 2020. In die jaren geeft de Europese Unie (EU) het onvoorstelbare bedrag van € 373 miljard uit aan het GLB. Dat komt neer op 40 procent van het totale EU-budget. Vroeger was dat overigens nog 70 procent. Van het totale EU-budget gaat € 6 miljard naar Nederland. Hiervan is 70 procent, € 4,2 miljard, bestemd voor directe uitbetaling aan boeren en tuinders op basis van het aantal hectares dat ze hebben. De overige 30 procent is voor boeren die voldoen aan ecologische eisen waarvoor de markt niet betaalt.

Van het totale EU-budget wordt een fors deel besteed aan ecologische eisen, de vergroening. Op zich is het al bijzonder om onderscheid te maken tussen een budget gekoppeld aan hectares en een gekoppeld aan ecologische eisen. Hiermee wordt de indruk gewekt dat het om tegengestelde belangen gaat. Inmiddels is iedereen ervan overtuigd dat landbouw- en milieubelangen samengaan. Wat goed is voor de landbouw, is goed voor de ecologie.

Criteria vergroeningseisen vaak bedacht door bureaucraten

Criteria om te voldoen aan de vergroeningseisen zijn veelal opgesteld door onderzoekers en ambtenaren en vertaald in middelvoorschriften en wetgeving; daar gaat het vaak fout. Doelen willen bereiken via regelgeving die achter een bureau bedacht is, leidt tot onwerkelijke en onwerkbare situaties.

Vanggewas na aardappelen, meer problemen

Een paar voorbeelden. In bepaalde regio’s was het ons advies na aardappelen, indien aardappelopslag verwacht wordt, de grond zo min mogelijk te bewerken en geen wintergraan te zaaien. Dit om maximaal te profiteren van natuurlijke opslagbestrijding in de winter. Nu is er een eis aan het areaal vanggewas in het bouwplan. Met de nieuwe eisen wordt nu, bij weinig graan in het bouwplan, gekozen voor zaaien van een vanggewas na de teelt van aardappelen. Dit betekent over de jaren gezien meer aardappelopslag, met als gevolg extra problemen met aardappelmoeheid, opbouw van phytophthora-sporen in zandgrond, kosten voor bestrijding aardappelopslag en extra milieubelasting. Het tegenovergestelde effect wordt bereikt.

Deelnemers Veldleeuwerik mogen meer gewasmiddel gebruiken

Een ander voorbeeld doet zich voor bij Stichting Veldleeuwerik. Een initiatief dat ondersteuning verdient en duurzame teelt hoog in het vaandel heeft. Echter de deelnemers hebben een aantal afwijkende vergroeningseisen weten te bewerkstelligen. Zo kregen de deelnemers aan Veldleeuwerik de mogelijkheid om in het vanggewas bemesting óf gewasbescherming toe te passen. Door de vreemde regels mogen zij nu meer gewasbescherming toepassen dan niet-deelnemers. De wereld op z’n kop.

Stel vergroeningsdoelen, maar laat teler bepalen hoe hij die bereikt

Schiet de regelgeving voor vergroening haar doel niet voorbij? De natuur vangen in regels gaat niet en leidt tot uitwassen. Het was beter geweest om doelen per bedrijf te stellen waaraan de ondernemer moet voldoen, uitgaande van creatief ondernemerschap van telers. Een neveneffect: een groot deel van de formulierenwinkel kan verdwijnen. Alleen het realiseren van doelen is nog van belang, de manier waarop is aan de teler zelf.