Vooruitgang graag zonder oogkleppen

Zelfstandige denkers, laat u niet afserveren door vergaderfossielen. We moeten niet blind met de vooruitgang mee, dat is geen doel in zichzelf. Soms moet je afwijken van gebaande paden en een stap opzij zetten.

Lang geleden hoorde ik een jonge boer op een boerenvergadering een discussie aanzwengelen over landbouwgif. Sommige stoffen waren in het drinkwater gekomen en het leek hem een positief signaal om als boer te stoppen met de aangetroffen middelen. Voordat iemand er iets over kon zeggen nam de voorzitter het woord: “Ja, er zijn mensen die willen graag terug naar de tijd van paard en wagen.” Gegniffel alom, einde discussie. Ik was te jong om er nog een draai aan te geven.

Voorstel voor gentechvrij gebied belachelijk gemaakt

Kort geleden hoorde ik een kopie van dit verhaal. Een jonge collega stelde een gentechvrij gebied voor in zijn regio. De voorzitter boorde dit voorstel vakkundig de grond in. “Sommige mensen willen net zo boeren als de Amish”, schamperde hij. Hij kreeg de lachers op zijn hand, de collega droop verbijsterd af.

Vergaderfossielen die onafhankelijke denkers afserveren

Ik kan nu zuur gaan doen over zo veel onbeschoftheid, maar ik zie het graag positief. Er zijn nog steeds onafhankelijke geesten die out of the box durven denken en die dwars tegen de vergaderfossielen in hun punt proberen te maken. Ze gaan niet mee met de stroom en zetten vraagtekens bij de blinde vooruitgangswoede. Ze laten zich niet intimideren door het daverende gelijk van de stamtafel.

Proefpolder bij Zuiderzeewerken

De geschiedenis leert dat afwijken van de gebaande paden niet zo zonderling is als iedereen ons doet geloven. Vanaf 1926 werd, in de aanloop naar de Zuiderzeewerken, een proefpolder bij Andijk aangelegd, onder andere om te zien of polders ook machinaal in cultuur konden worden gebracht. De proef slaagde glansrijk: er was nauwelijks mankracht nodig, alleen een paar ervaren chauffeurs voor de rupstrekkers en de draglines. Maar er heerste een economische crisis en er liepen massa’s werklozen rond. Voor de aanleg van de Wieringermeer en later de Noordoostpolder besloot men de spa ter hand te nemen, of liever ter hand te laten nemen. In het kader van het Werkfonds (net woord voor werkverschaffing) werd het werklozenlegioen naar de kruiwagens gedirigeerd, want ledigheid was des duivels oorkussen.

Gewasmiddelen en een gentechvrij Friesland

Wil ik nu ook ‘terug naar schop en kruiwagen’? Natuurlijk niet. Ik gebruik het als een metafoor voor deze tijd. We moeten niet blind met de vooruitgang mee alleen maar omdat de vooruitgang nu eenmaal onherroepelijk zou zijn. Vooruitgang is geen doel in zichzelf. Opkomen voor boerenbelangen en inspelen op maatschappelijke behoeften van deze tijd kan ook betekenen: een pas op de plaats of een stap opzij, dwars tegen de verhalen in van de vooruitgangsgoeroes en hun gouden bergen. En o ja, die middelen werden verboden, en provincie Friesland houdt zich gentechvrij, in afwachting van een behoorlijke discussie.