Biodiversiteit in gevaar door octrooirecht

Multinationals hebben straks de macht met octrooien op planteigenschappen. Positie van kwekers, biodiversiteit én voedselvoorziening is in gevaar door dubieuze uitspraak Europees Octrooibureau.

In het verre verleden zijn akkerbouwers en veehouders de natuur een handje gaan helpen. Dat deden ze door goede planten en dieren te selecteren en daarmee door te kweken of fokken. Rond 1880 kwam de veredeling in een stroomversnelling. Het doel was om steeds sterkere, gezondere en productievere planten te kweken. Tussen 1880 en 2015 is veel veranderd. Veredeling gebeurt nu vaak in laboratoria en rassen worden ontwikkeld om zo goed mogelijk aan de eisen van de consument te voldoen.

Veredelaar met kwekersrecht beschermen is terecht

Nieuwe rassen ontwikkelen was vroeger een kwestie van de lange adem, en daardoor duur. Nu gaat het wat sneller; een nieuw ras ontwikkelen kost echter nog steeds veel tijd en geld. Logisch dat een veredelaar een nieuw ras enige tijd kan beschermen, daarvoor is kwekersrecht in het leven geroepen, een vorm van intellectueel eigendom. Het geeft de kweker de kans om zijn investering, volkomen terecht, terug te verdienen en te blijven investeren in verdere ontwikkelingen.

Kwekersrecht kent prachtig mechanisme voor open innovatie

Een fantastisch onderdeel van het kwekersrecht is dat andere veredelaars de beschermde rassen kunnen gebruiken voor ontwikkeling van eigen nieuwe rassen. Kwekersrecht leidt dus tot een soort open innovatie, tot een zeer brede inzet van genen en andere eigenschappen van planten. Het zorgt dus voor de zo broodnodige en zeer belangrijke biodiversiteit.

Octrooirecht aangescherpt door Europees Octrooibureau

Behalve kwekersrecht bestaat ook octrooirecht, overigens al twintig jaar, een recht dat willekeurige planteigenschappen beschermt. Een recht ook dat nu uitgebreid is door een uitspraak van het Europese Octrooibureau. Het geldt nu ook voor plant­eigenschappen die door kruisen en selecteren in nieuwe plantenrassen zijn ingebracht. Het hangt nu van de octrooihouder af of anderen gebruik kunnen maken van hun planten. Een enge gedachte, die de biodiversiteit van planten in groot gevaar brengt. Het gaat een enorme impact hebben op de voedselvoorziening in de toekomst als die macht in handen komt van een paar grote multinationals, spelers die alleen oog hebben voor geld (aandeelhouders) en marktmacht. De natuur, die zijn kracht en overleving juist haalt uit diversiteit, wordt ondergeschikt gemaakt aan het belang van multinationals en aandeelhouders. Duurder uitgangsmateriaal is ook niet in het belang van telers en de wereldwijde voedselvoorziening. Dat zulke bedrijven waarschijnlijk meer juristen in dienst hebben dan groene vingers, zegt meer dan genoeg.

Directeur Plantum heeft gelijk: telers zijn straks de dupe

Ik ben het dan ook hartgrondig eens met Niels Louwaars, directeur van Plantum, die vindt dat octrooien er zijn voor uitvindingen, niet voor ontdekkingen. De uitspraak van het Europese Octrooibureau is wat mij betreft dan ook een dubieuze. Het is niet ondenkbaar dat die gebaseerd is op ruilhandel waar de agrarische sector zo vaak de dupe van is.