Geen intensive care

Onderhand komt een eind aan de mogelijkheden om de gevolgen van krappe bemestingsnormen op te vangen.

Het wordt moeilijker om in de akkerbouw goede opbrengsten te halen. Naarmate de Nederlandse overheid het Europese Vijfde Actieprogramma Nitraatrichtlijn verder uitrolt, krijgen boeren meer en meer te maken met de krapte die dat programma met zich meebrengt. Het wordt nu écht moeilijk om maximale kilo-opbrengsten te halen. Het nijpt acuut op zandgronden, maar ook op van nature vruchtbaardere klei doen aanscherpingen van bemestingsnormen zich voelen. De productiviteit van de Nederlandse akkerbouwgrond loopt terug.

Daartegenover staat dat de milieu-kwaliteit van grond en oppervlaktewater beter wordt. Daar was het natuurlijk om begonnen bij het opstellen van de krappere normen.

Over de verschraling van de bodem moet niet licht worden gedacht. Ook bij de nu wat betere productprijzen blijft de akkerbouw in bedrijfseconomisch opzicht een tamelijk marginale aangelegenheid. Oftewel: er hoeft maar weinig tegen te vallen om marges te laten verdampen.

Het gevaarlijke is hier dat de werkelijke effecten van de schralere normen in veel situaties zich pas over vijf, tien of misschien vijftien jaar ten volle openbaren. Wat is namelijk aan de orde? Nieuwe meststoffen die bedrijven ontwikkelen en aanbieden, en verfijnde toediening in de vorm van steeds verder ontwikkelde rijenbemesting, maskeren de eerste jaren de gevolgen van de verkrapping. Qua fosfaat worden gewassen ‘aan de beademing

gelegd’. Dan lijkt het in eerste instantie nog wel wat. Een startgift en de bodemvoorraad geven eerst nog een redelijk gewas. Maar het is een beangstigend beeld dat naarmate de jaren verstrijken, de gewassen het meer en meer alleen van die beademing moeten hebben.

Niets tegen precisielandbouw, maar wel tegen gewassen die structureel op de intensive care komen te liggen. Reden genoeg om te blijven strijden tegen bemestingsnormen die volgens deskundigen op termijn zeker leiden tot merkbare verschraling.