Teleurstellend resultaat bodem- en structuurverbeteraars

In weerwil van wat leveranciers beweren, verbeteren verschillende bodem- en structuurverbeteraars de grond niet. PPO en NMI deden er 6 jaar onderzoek naar. “Jammer, maar meer kunnen we er niet van maken”, zegt onderzoeker Derk van Balen.

Bodem- en structuurverbeteraars kosten meer dan ze opbrengen. Deze conclusie trekken onderzoeksinstituut Praktijkonderzoek Plant & Omgeving (WUR-PPO) in Lelystad en NMI Wageningen na zes jaar lange beoordeling van een reeks producten.

“Het is voor de producten een redelijk teleurstellend eindrapport“, erkent onderzoeker Derk van Balen. “Jammer, maar meer kunnen we er niet van maken, dit zijn de resultaten van ons onderzoek”.

Stapeleffect van maatregelen

Van Balen sluit overigens niet uit dat in specifieke situaties bij inbedding van producten in breder plan voor bodembehoud of –verbetering effect kunnen hebben. “Zeg maar een stapeleffect van maatregelen. Daarvoor zouden we moeten weten welke werkingsmechanismen achter producten zitten. Ken je die, dan kun je ze gericht inzetten. Alleen is dit niet echt uit dit onderzoek gekomen.”

De getoetste bodem- en structuurverbeteraars hadden in de proefopzet slechts een beperkt effect op de gemeten fysische, chemische en biologische bodemparameters op zowel de klei- als zandgronden. De toepassing van bodem- en structuurverbeteraars heeft niet geleid tot significant hogere opbrengsten dan de referenties kunstmest, kunstmest plus dierlijke mest of kunstmest plus compost, zo luidt de conclusie na afronding van het onderzoek.

Landbouwkundig rendement

WUR-PPO en NMI beoordeelden in de jaren 2010-2015 het landbouwkundig rendement van de volgende middelen: Kalk en calciummeststoffen Agrigyps (calciummeststof), Betacal Carbo (kalkmeststof), Brandkalk (kalkmeststof) en PRP-SOL (met sporenelementen verrijkte calciummeststof). Verder de bodemverbeteraars met micro-organismen of met bodemleven stimulerende eigenschappen Condit 7% (gehydroliseerde eiwitten en zeolieten die bodemleven stimuleren), Xurian Optimum (micro-organismen die bodemleven stimuleren) en BactoFil (bacteriepreparaat ter verbetering van de bodemstructuur).

Tot slot keek WUR-PPO/NMI naar de werking van Biochar (verkoolde organische stof) en Steenmeel (gemalen vulkanisch gesteente).

Al deze producten werden vergeleken met 3 referenties:

• alleen kunstmest
• drijfmest plus kunstmest
• compost plus kunstmest.

In 2010 is op alle proefvelden de uitgangssituatie van de bodem bepaald (nulmeting), zowel chemisch, fysisch als biologisch. In 2012 en 2015 zijn de bodemeigenschappen opnieuw bepaald.

Toch nuttige inzichten

Ondanks de teleurstellende werking van de onderzochte producten, zoals die uit het onderzoek naar voren komt, wil onderzoeker Van Balen ze ook weer niet ineens als groep volledig afserveren. “Dat is wat mij betreft tekort door de bocht. Er zijn verschillen tussen producten en in afzonderlijke jaren zagen we soms een significante meeropbrengst. Maar soms ook een significante lagere opbrengst. We hebben dus wel jaareffecten gezien terwijl we hadden verwacht een opbouwend effect in de tijd te zullen zien. En juist in het zesde proefjaar, met op alle vijf de locaties aardappelen, zagen we geen significante meeropbrengst van de toegepaste bodemverbeteraars ten opzichte van de referenties.” Van Balen vindt dat akkerbouwers hun inspanningen om de bodemstructuur te verzorgen het best eerst, en vooral, zouden moeten blijven richten op voldoende aanvoer van organische stof, verlaging van de bodemdruk, en een goede waterhuishouding en oogsten onder goede omstandigheden.”