Boerderij
Het Proefbedrijf: ‘Teler bepaalt zelf het belang van onderzoek’
Productschap Akkerbouw is op 1 januari 2015 opgeheven, waardoor een belangrijke financieringsbron is weggevallen. Het noodzaakt proefbedrijven tot een herbezinning op de toekomst. Akkerbouwer Erik Emmens doet met adviesbureau Delphy onderzoek op het vernieuwingsbedrijf Op de Es.
De verf in de kantine van Erik Emmens ziet er hagelwit uit. Het keukenblok is om door een ringetje te halen. De akkerbouwer heeft deze winter de kantine laten bouwen. Hij krijgt veel mensen over de vloer. Zoals andere akkerbouwers, die met hem bespreken welke proeven kunnen worden aangelegd op zijn bedrijf. Collega-adviseurs van adviesbureau Delphy komen praten over het werk. Leden van de Boermarke Zeijen overleggen over het onderhoud van de natuur in de regio. Buurtgenoten en dorpsbewoners bezoeken ‘koffiedrink-sessies’ op zijn bedrijf.
Emmens heeft een akkerbouwbedrijf in het Drentse Zeijen, vlakbij Assen. Tevens werkt hij als adviseur bij Delphy, voorheen DLV Plant. Vijf jaar geleden startte Emmens het vernieuwingsbedrijf Op de Es samen met Delphy. “We doen sinds 2012 onderzoek naar waar de telers direct wat aan hebben. We onderzoeken de vergroeningseisen van de overheid. En we richten ons op samenwerking tussen akkerbouwers en veehouders”, vertelt Emmens.
Het speerpunt is het onderzoek naar rendementsverbetering. Op de Es doet rassenonderzoek bij zetmeelaardappelen, samen met de Vereniging van Drentse en Groninger Aardappelkwekers. Bij de bieten testen Emmens en Delphy al twee jaar de rasgevoeligheid voor bladvlekkenziekte. Emmens: “Het bieteninstituut IRS gaat er vanuit dat er geen rasafhankelijkheid is. Dat geldt misschien gemiddeld voor heel Nederland, maar in deze regio merken telers wel degelijk verschil tussen rassen. Daarom onderzoeken we het. Al ons onderzoek komt voort uit een vraag van telers of bedrijven. Zo starten we dit jaar met onderzoek naar de uienteelt. Steeds meer akkerbouwers in de regio krijgen daar belangstelling voor.”
Zetmeelaardappelen
Veel onderzoek op het bedrijf van Emmens draait om zetmeelaardappelen, het grootste akkerbouwgewas in de regio. Zo wordt al vier jaar getest of rijenbemesting zin heeft in zetmeelaardappelen. Ook de ruggenopbouw is vier jaar aan een kritische blik onderworpen. Emmens: “Je kunt de aardappelruggen het beste in één keer opbouwen. Je voorkomt wortelbeschadiging, hoeft niet nogmaals het land op met de ruggenfrees en de rug houdt het vocht beter vast. Ook testen we de beste plek voor aardappelen in het bouwplan.”
In de granen doet Op de Es onder andere onderzoek naar bemesting. Een gift van 110 kilo stikstof geeft de hoogste opbrengst bij gerst. Maar de overheid hanteert een aanvoernorm van 80 kilo. Emmens is daar kritisch over. “Een teler laat noodgedwongen opbrengst liggen. Er moet balans zijn tussen mineralengift en opbrengst. Door de lage gebruiksnormen daalt het gehalte aan fosfaat en organische stof in de bodem tot kritieke waarden. Dat is funest voor de bodemgezondheid.”
Beweeg over de iconen voor meer (bedrijfs)informatie.
Erik Emmens zaaide de bladrammenas op verschillende data. Zo kan hij beoordelen in hoeverre de groenbemester geschikt is als vergroeningsgewas.
Om te beoordelen of er andere manieren zijn om de bodem en de gewassen gezond te houden, test Emmens al drie jaar plantversterkers op zijn bedrijf, zoals PotaVit, Herbali en Ocean Solution. “Er is vraag naar bij telers en dus testen wij het. Soms vragen de producenten daar zelf om. We onderzoeken ook al vijf jaar of je een betere mineralenbenutting kunt realiseren door natuurgras onder te werken. Door de CEC te meten, krijgen we inzicht in de mate waarin het natuurgras de ionenuitwisseling stimuleert in de bodem. Het onderzoek naar druppelirrigatie gaat in 2016 zijn derde jaar in. We willen onderzoeken of je meststoffen mee kunt geven met het irrigatiewater om de benutting te verbeteren.”
Samenwerking
Emmens is een groot voorstander van samenwerking tussen akkerbouwers en veehouders. Hij heeft een deel van zijn bouwplan ingevuld met tweejarig grasland. Het is een win-winsituatie, vindt de akkerbouwer.
De akkerbouwer teelde twee jaar sojabonen voor veehouders, maar stopt daar mee. Emmens vindt het rendement te laag. “Voor de oogst heb je een speciale combine nodig. Veel peulen groeien vlak bij de grond. Tijdens de oogst verloor ik een derde van de bonen. En er is weinig vraag van veehouders. Geïmporteerde soja voor veevoer is goedkoper dan in Nederland geteelde soja. De sojabonen worden dit jaar vervangen door veldbonen. Dat is een vergroeningsgewas.”
Brussel koppelt sinds 2015 vergroeningseisen aan de hectaretoeslagen om de biodiversiteit te vergroten. Emmens ziet een keerzijde. “Er is te weinig bekend over het effect van de toegestane vergroeningsgewassen op de vermeerdering van vrijlevende bodemaaltjes. De vergroening van het landbouwbeleid is bedoeld om de biodiversiteit te bevorderen, maar kan er toe leiden dat meer granulaat nodig is om de aaltjespopulaties onder de duim te houden. Dat is milieutechnisch gezien onwenselijk. Zwarte braak is een goed middel om aaltjesvermeerdering te beperken.”
Emmens wil graag meer onderzoek doen naar sensortechnieken. “We testen sensoren die de gehaltes in de mest meten tijdens het uitrijden. Dan kun je plaatsspecifiek bemesten met behulp van GPS. Ook testen we sinds vorig jaar met bodemsensoren wat het effect is van het waterpeil op de stikstofmineralisatie. Dan kun je de bemesting verfijnen. Ook meten de sensoren de vochttoestand van de bodem. Telers hebben hier baat bij, maar ook het waterschap. Een goed peilbeheer dat is afgestemd op de behoeften van de gewassen, vermindert het verlies van mineralen.”
Productschap
Nadat het Productschap Akkerbouw op 1 januari 2015 ophield te bestaan, richtte de sector de Brancheorganisatie Akkerbouw op. De BO Akkerbouw heeft een verzoek lopen bij het ministerie van Economische Zaken om een algemeen verbindend verklaring af te geven voor een programma voor onderzoek en innovatie. Dan moeten alle akkerbouwers er aan meebetalen, ook als ze geen lid zijn van LTO of NAV. Emmens is er niet enthousiast over. “Dan moeten telers verplicht betalen voor iets, waarvan ze niet weten of ze er ooit wat aan hebben. Laat ondernemers zelf bepalen of ze willen betalen voor onderzoek.”
Emmens gebruikt ongeveer 5% van zijn 140 hectare grond voor onderzoek. De opdrachtgever betaalt een deel van het onderzoek en Delphy het andere deel. Het adviesbureau heeft er immers ook baat bij de kennis op peil te houden. Het argument van de BO Akkerbouw dat meerjarenonderzoek nodig is voor een sterke akkerbouwsector, vindt Emmens gezocht. “Delphy en ik doen hier Op de Es ook meerjarig onderzoek. Daar betalen de opdrachtgevers zelf voor. Daar heb je helemaal geen brancheorganisatie voor nodig.”
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht