Norm voor groeischeuren verscheurt aardappelsector

De aardappelsector is sterk verdeeld over de versoepeling van de norm voor groeischeuren. Dat komt omdat de belangen tegenstrijdig zijn.

De vaste commissie voor pootaardappelen van de keuringsdienst NAK versoepelt de norm voor groeischeuren in pootgoed. Dat gebeurt na een verzoek van de Vavi, de organisatie van aardappelverwerkers, en aardappelhandelshuis Agrico.

Volgens Agrico werd pas laat in het seizoen duidelijk dat veel pootaardappelen last hadden van groeischeuren. Als die er uit moesten worden gesorteerd, had Agrico niet aan de verplichtingen kunnen voldoen voor de levering van pootaardappelen. Handelshuizen maken vaak langjarige afspraken met verwerkers voor de levering van bepaalde rassen. Vaak ligt de prijs dan ook al vast.

Vroeg stadium

Volgens Henk van de Haar, senior specialist keuringsbeleid bij de NAK, heeft de keuringsdienst in een vroeg stadium tegen de sector gezegd, dat als de norm versoepeld moet worden, de sector dan snel met een voorstel moet komen. Dat het zo lang duurde, heeft te maken met verdeeldheid in de sector. Van de Haar: “De NAK kan namelijk niet beoordelen hoe groot het tekort is. De NAK beoordeelt vooral of een voorstel het sectorbelang dient en houdt geen rekening met handelspolitiek. Op 23 november is een voorstel voorgelegd aan de vaste commissie voor pootaardappelen van de NAK, inclusief een positief advies van het secretariaat. De vaste commissie besloot dat eerst de sector geconsulteerd moest worden. Dat is gebeurd, waarna op 1 december de adviesraad een standpunt innam. Op 7 december heeft de vaste commissie uiteindelijk de knoop doorgehakt.”

Versoepeling keuringsnorm is zeldzaam

Een versoepeling van de keuringsnorm komt vrijwel nooit voor. De laatste keer was zo’n acht jaar geleden toen de norm voor rooibeschadigingen werd verruimd. Dat besluit viel eerder in het seizoen. Van de Haar: “Voor de vaste commissie is de versoepeling van de norm voor groeischeuren aanleiding voor een fundamenteel debat over de normen voor cosmetische aspecten.”

Omdat Agrico een paar veelgevraagde rassen heeft met groeischeuren, zoals Agria en Fontane, pleit het handelshuis voor een versoepeling. Handelshuizen als HZPC en Stet Holland zijn tegen, omdat het sorteerseizoen al is begonnen. En ze hebben een commercieel voordeel als de concurrent het moeilijk heeft. LTO zit in een lastige situatie. De telers van consumptieaardappelen willen een versoepeling uit vrees voor een gebrek aan pootgoed van bepaalde fritesrassen. Ook zijn ze bang voor een prijsopdrijvend effect bij pootgoed als er een groot tekort is.

Meningen verdeeld onder pootgoedtelers

Onder de pootgoedtelers zijn de meningen verdeelder. Telers die al pootgoed weg hebben moeten gooien, zijn des duivels. Telers van pootgoed met weinig groeischeuren zijn ook tegen. Zij vrezen een prijsdaling doordat meer pootgoed beschikbaar komt door de versoepeling. Maar pootgoedtelers van rassen met groeischeuren en die nog niet gesorteerd hebben, zijn blij met de versoepeling omdat ze meer aardappelen kunnen verkopen als pootgoed. Anders moeten die aardappelen naar de vlokkenindustrie of voersector, en dan brengen ze veel minder op.

De voorstanders van de versoepeling voeren aan dat een illegaal circuit dreigt van poters met groeischeuren. Want die poters zijn nog heel goed bruikbaar. Daarbij wordt verwezen naar de ringrotuitbraken in Goeree Overflakkee van een paar jaar geleden. De NVWA had grote moeite besmettingen te traceren omdat illegaal pootgoed was gebruikt. De aardappeltelers daar kregen van de NVWA strenge hygiënemaatregelen opgelegd.