Brazilië teelt 10 miljoen hectare illegale soja - Foto: Henk Riswick AkkerbouwAchtergrond

Brazilië teelt 10 miljoen hectare illegale soja

Volgens de Braziliaanse associatie van producenten van sojazaad (Abrass) is van de 33 miljoen hectare soja in Brazilië bijna 10 miljoen hectare ingezaaid met illegale zaden. Deze illegale zaden veroorzaken een verlies van €600 miljoen per oogst.

Abrass wil daarom meer bewustwording bij de sojaboeren en betere controle.

Het zijn vooral de sojaboeren zelf die de grootste schade ondervinden. De illegale zaden zijn uiteraard niet gecontroleerd op kiemkracht, zuiverheid en gezondheid. Door de vaak slechte kwaliteit produceren ze minder. Bovendien krijgen sojaboeren een fikse boete als ze worden betrapt op het gebruik van illegale zaden.

Het gebruik hiervan komt voor bij zowel de conventionele als bij de genetisch gemodificeerde cultivars (ggo). Volgens de Braziliaanse wet mogen boeren zaden vermeerderen voor uitsluitend eigen gebruik. Hiermee staat de deur open voor misbruik. Vaak wordt een deel van het overtollige zaad verkocht, of wordt er bewust meer geproduceerd om dat illegaal te verhandelen.

Royalties Monsanto

Bij het gebruik van ggo-cultivars, zoals de bekende ‘Roundup Ready’ (RR1), gaat de strijd ook over het betalen van royalties aan de eigenaar van de cultivar. De sojaboeren stellen dat ze bij de aankoop van het zaaizaad al voor de technologie hebben betaald en niet hoeven te betalen voor zaden van dezelfde cultivar die ze zelf hebben geproduceerd. Monsanto stelt dat hierbij dezelfde resistentie-eigenschappen worden gebruikt die eigendom zijn van Monsanto, en daarover dienen dus royalties te worden betaald. De strijd begon al in 2009 rond de cultivar Roundup Ready (RR1), en na een aantal mislukte pogingen om royalties te heffen, heeft Monsanto dat opgegeven.

Monsanto mag royalties heffen over RR2-soja

De weerstand van de boeren is nu nog groter aangezien de royalties per zak van 60 kilo zijn verhoogd van €6 voor RR1, naar €33 per zak voor de cultivar Intacta RR2 Pro (RR2). Na een eerder verbod heeft justitie nu bepaald dat Monsanto royalties mag heffen over de geoogste RR2-soja. Bij de aankoop van zaden van RR2 tekent de koper een contract waarin hij zich verplicht te betalen voor het intellectueel eigendom van de cultivar. Bij de levering van de oogst moet hij verklaren of het wel of niet soja RR2 is. De koper controleert op de internetsite van Monsanto of is betaald. Als de producent geen rechten heeft betaald, trekt de koper 7,5% van de prijs af en verrekent die met Monsanto.

Als de boer verklaart dat het geen RR2-soja is, wordt een monster genomen en getest op het voorkomen van RR2. Indien er RR2 wordt aangetroffen, worden er royalties geheven. Ook als de partij maar voor een deel RR2 soja bevat.

Ruim eenderde zaaizaad illegaal

De opbrengst van de totale graanoogst van 2015/’16 wordt geschat op 104 miljoen ton. Bijna 3 miljoen ton daarvan wordt gebruikt als zaaizaad voor de volgende oogst. De totale omzet aan legale zaden bedraagt ruim €4 miljard. Echter, naar schatting wordt 37% van alle zaaizaden via de parallelle handel verkocht. Voor een groot deel zijn dat zaden die voor eigen gebruik zijn geteeld, maar ondershands worden verkocht. Deze zaden, zonder enige certificering of kwaliteitscontrole, zijn zo’n 40% goedkoper dan legale zaden.

Beheer
WP Admin