Bert Jansen, bestuursvoorzitter Avebe. AkkerbouwAchtergrond

‘Van overleven naar innoveren’

Avebe realiseerde over boekjaar 2014/2015 de hoogste prestatieprijs tot nu toe, van €78,41 per ton zetmeelaardappelen. Bestuursvoorzitter Bert Jansen vindt het een mooi resultaat, maar het is niet genoeg voor de toekomst. “We kunnen meer met onze grondstoffen.”

Bestuursvoorzitter Bert Jansen (56) heeft voor 4 jaar bijgetekend bij aardappelconcern Avebe. Hij blijft tot eind 2019, het jaar dat Avebe het 100-jarig jubileum viert. Jansen vindt dat het goed gaat met Avebe, maar dat het nog beter kan en moet. Volgens hem heeft de coöperatie de periode van puur overleven achter zich gelaten. Avebe is aan het groeien en innoveren.

Toegevoegde waarde van €238,7 miljoen

Jansen verwijst naar het jaarverslag van het afgelopen boekjaar 2014/2015. Avebe investeerde €45 miljoen, veel meer dan de afschrijvingen van €23,6 miljoen. Avebe realiseerde een toegevoegde waarde van €238,7 miljoen. Dat is de hoogste van de laatste drie jaar, terwijl de prijs van aardappelzetmeel door de hoge productie in Europa onder druk stond.

De prestatieprijs van boekjaar 2014/2015 stijgt naar een record van €78,41 per ton aardappelen. Het saldo van zetmeelaardappelen ligt voor de akkerbouwer ruim €900 boven dat van de tarweteelt, terwijl Avebe oorspronkelijk streefde naar een plus van minimaal €500.

'Van overleven naar innoveren'


 

Bijdrage leveren aan het inkomen van de boer

Het toont volgens Jansen aan dat Avebe volop in beweging is en een goede bijdrage levert aan het inkomen van de leden. “Maar dat kunnen we niet alleen baseren op een positief verschil ten opzichte van de tarweteelt.”

Vooral de prestatieprijs is belangrijk voor Avebe. Die bestaat uit het aan de leden betaalde aardappelgeld, plus de uitkering uit het coöperatieve resultaat en de onverdeelde winst. Het geeft aan hoe het concern presteert. Jansen vindt de prestatieprijs een mooi resultaat. Maar Avebe is nog niet waar het wezen moet. Voor de lange termijn streeft de coöperatie naar een gemiddelde prestatieprijs van €90 onder normale omstandigheden.

Als ik u vraag of u tevreden bent met de prestatieprijs, zegt u alleen dat het een mooi resultaat is. Ik had een zeer tevreden bestuursvoorzitter verwacht, gezien het record.

“Het is een mooi resultaat. Sinds oogstjaar 2012 is de EU-evenwichtspremie vervallen. Dat scheelt Avebe jaarlijks €14 miljoen aan inkomsten. Bovendien zijn de landbouwsubsidies voor de telers ontkoppeld van de zetmeelaardappelenteelt. De prestatieprijs ligt de laatste 4 jaar boven de €75. Dat is nooit eerder gebeurd bij Avebe. We streven ernaar op de lange termijn door te groeien naar een gemiddelde prestatieprijs van rond de €90, onder normale omstandigheden. Die waarde kunnen we aan onze grondstoffen meegeven. Daar zijn we nog niet. Boekjaar 2014/2015 laat dus een mooi resultaat zien, maar we kunnen meer met onze grondstoffen.”

Welke stappen zet Avebe om die prestatieprijs te kunnen realiseren?

“We blijven onze productieprocessen optimaliseren. De productie van hoogwaardige eiwitten voor veevoer (Protastar) is geconcentreerd in Gasselternijveen. Daarnaast richt Avebe zich steeds meer op producten voor de levensmiddelensector. Dan is een hogere toegevoegde waarde te realiseren. We hebben flink geïnvesteerd in de fabriek in Ter Apelkanaal waar we zetmeelproducten maken voor de voedingsmiddelensector. De eiwitproductie van Solanic voor humane voedingsmiddelen is fors opgeschaald vanaf deze campagne. De vraag naar hoogwaardige plantaardige eiwitten voor toepassingen in levensmiddelen groeit. Solanic gaat vanaf het lopende boekjaar bijdragen aan het resultaat van Avebe. En we zijn nog andere plannen aan het uitwerken. We barsten van de goede ideeën.”

Wat voor ideeën zijn dat?

“Naast het zetmeel en eiwit, bevat de zetmeelaardappel meer nuttige stoffen. Ik kan daar nu verder nog niets over zeggen maar Avebe kan veel meer met de aardappel dan we nu doen. Ook die andere ingrediënten gaan we de komende jaren tot waarde brengen. Er is nog zoveel potentieel.”

Gaat Avebe de markt voor geneesmiddelen op?

“Nee, dat is een relatief onbekende afzetmarkt voor ons en dat zou de nodige risico’s met zich meebrengen. Onze aandacht is vooral gericht op de voedingsmarkt. Deze sector is voor ons bekend terrein.”

Uw leden zouden kunnen zeggen: al die investeringen voor de lange termijn gaan ten koste van mijn aardappelgeld, dat ik nu nodig heb.

“De leden beseffen dat Avebe moet investeren om een goede prestatieprijs te kunnen blijven realiseren. Avebe heeft de tijd van overleven achter de rug. Nu zijn we bezig met groeien en innoveren. Daar zijn investeringen voor nodig. Die beginnen nu hun vruchten af te werpen. Daarom verwacht ik voor de lange termijn dat een gemiddelde prestatieprijs van rond de €90 haalbaar is, onder normale omstandigheden.”

'Van overleven naar innoveren'


 

Zijn er telers die al €90 per ton zetmeelaardappelen halen?

“De spreiding in zetmeelgehaltes is groot en een enkeling haalt dat al. Met goede teeltbegeleiding en registratie faciliteert Avebe de aardappeltelers om hun saldo’s te verbeteren. Ons eigen kweek- en pootgoedbedrijf Averis zorgt tegelijkertijd voor het juiste uitgangsmateriaal, bijvoorbeeld met nieuwe rassen met een hogere eiwit- en zetmeelopbrengst en betere ziekteresistentie.”

Drie jaar geleden, bij de afschaffing van de EU-marktordening voor zetmeelaardappelen, verwachtte u een consolidatieslag in de Europese aardappelzetmeelsector. In hoeverre is die er geweest?

“Die is er geweest. Duitsland heeft al vroeg een flatrate ingevoerd voor de hectaretoeslagen. Daardoor is de productie van aardappelzetmeel daar flink gedaald. Dat is nog eens versterkt door de concurrentie met energiemais. Dat heeft een eind gemaakt aan de structurele overproductie van aardappelzetmeel. Nu zijn vraag en aanbod in Europa behoorlijk in evenwicht.”

Avebe benoemt vier pijlers in de strategie: marktgerichtheid, kostenbeheersing, innovatie en duurzaamheid. Wat doet Avebe aan duurzaamheid?

“Ons streven is om de uitstoot van CO2 in 2018 met 25% te verminderen ten opzichte van 2012. We hebben de productie van Protastar, hoogwaardige eiwitten voor diervoeding, dit jaar geconcentreerd in Gasselternijveen. Daarvoor werd het verwerkt in de fabriek in Foxhol, maar dat bracht onnodige droog- en transportkosten met zich mee. We besparen energie. Dat levert geld op. We hebben het wegtransport voor een deel vervangen door vervoer per trein. Dat beperkt de uitstoot van CO2. Onze fabriek in Duitsland is overgeschakeld van olie op gas. We kopen een deel van de elektriciteit in als groene stroom. Dat kost zelfs geld. We doen dat om de duurzaamheidsdoelen te halen.

Duurzaam produceren is een verantwoordelijkheid voor alle ondernemingen. We lopen wel wat achter in het halen van onze CO2-doelstelling. Daar moet een tandje bij. Maar duurzaamheid is meer dan alleen het milieu. We willen ook een duurzaam personeelsbeleid. Het ziekteverzuim daalde de afgelopen jaren tot net onder de 4%. Dat was boven de 5%. Onze werknemers waarderen Avebe gemiddeld met een ruime 7,5. Daar hecht ik veel waarde aan.”

Het eerst kwartaal van het nieuwe boekjaar 2015/2016 is achter de rug. Hoe verloopt het tot nu toe?

“Ik ben voorzichtig positief over de omstandigheden in de markt. Er worden minder zetmeelaardappelen geoogst in Europa. Meer kan ik er niet over zeggen, want het boekjaar is nog maar net begonnen.”

U heeft bijgetekend voor 4 jaar als bestuursvoorzitter. Waarom?

“Avebe is een mooi bedrijf. We liggen op koers. De prestatieprijs ligt al 4 jaar boven de €75, ondanks dat de Europese subsidie is weggevallen. We zijn niet langer een bedrijf dat subsidie van de EU ontvangt. Dat maakt ons ondernemender. We zijn stabieler in onze prestaties. Ons zelfvertrouwen groeit. Avebe wordt steeds mooier. Het is erg leuk om hier te werken.”

Lees ook:

Prestatieprijs €78,41 is record

Beheer
WP Admin