Bietenrassen sterker in resistenties

In de zomer adviseerde de suikersector bietentelers om gebruik te maken van de vroegbestellingskorting, omdat er weinig verbetering in 
financiële opbrengst te verwachten viel op de rassenlijst voor 2016. In de vroegbestelling is zo’n 35% van het benodigde bietenzaad voor volgend seizoen besteld. De populairste rassen waren Isabella KWS, Florena KWS en BTS990.

Op de deze week gepubliceerde rassenlijst voor 2016 prijken echter toch nog acht nieuwe rassen suikerbieten. Een aangename verrassing.

Verschillende nieuwkomers

De veredelaars Betaseed en KWS leveren beide drie nieuwkomers. De andere twee rassen zijn van Strube en SESVanderHave. De lijst is gepresenteerd door de Commissie Samenstelling Aanbevelende Rassenlijst (CSAR), waarin de Brancheorganisatie Akkerbouw, Plantum en LTO Nederland samenwerken.

In alle segmenten staan rassen op de lijst met een aanvullende rhizomanieresistentie. Dat is zeer welkom, want nieuwe rhizomanievarianten zijn een groeiend probleem. “Overal waar rhizomanie oorspronkelijk het eerst voorkwam, zijn nieuwe varianten nu ook het eerst te zien”, zegt Noud van Swaaij van bieteninstituut IRS. Dat is nu nog vooral in Flevoland en het Zuidwesten. “Op een perceel waar veel blinkers voorkomen, typisch een symptoom van rhizomanie, zou ik zeker een aanvullend resistent ras adviseren.”

Voor de teelt op percelen zonder rhizoctonia en zonder bietencysteaaltjes (bca) zijn de twee rassen BTS 750 en Vulcania KWS nieuw opgenomen.

De bietenoogst van 2015 is vergevorderd. Volgend seizoen kunnen telers gebruikmaken van rassen die nog beter scoren.

foto: koos van der spek

Duidelijke sprong in de financiële opbrengst

De financiële opbrengst van de BTS 750 valt op. “Die score van 105 betekent een duidelijke sprong in de financiële opbrengst”, constateert Van Swaaij. “De BTS 520, die vorig jaar het hoogst scoorde, heeft nu een 103 behaald. Dat geeft aan hoe de opbrengsten van de nieuwe rassen elk jaar stijgen. Ook zien we dat Betaseed zichzelf heeft verbeterd.”

“BTS 750 is het meest productieve ras op de rassenlijst voor 2016”, zegt Bram Maarsingh van Betaseed. Vulcania KWS evenaart het recordras van vorig jaar – BTS 520 – met een 103.

Rhizoctonia

Er zijn twee nieuwe rassen voor de teelt op percelen met rhizoctonia; BTS 625 van Betaseed en Curtis van Strube (tabel 2).

Voor het eerst is er op de rassenlijst onderscheid in resistentieniveau bij de rhizoctonia-resistente rassen. Op twee speciaal daarvoor aangelegde proefvelden wordt kunstmatig en zwaar besmet. De mate van aantasting van de bieten leidt tot een specifiek cijfer voor resistentieniveau per ras.

Rassenkeuze

De rassenkeuze blijft lastig, erkent Van Swaaij. “Als je een sterke besmetting verwacht, moet je een ras met een sterkere resistentie kiezen. Het risico kun je niet meten in de grond, dat moet je op basis van ervaring met het perceel doen. Het gaat dan om zaken als problemen in het verleden, bodemconditie en voorvrucht. Bij twijfel kun je voor een goed resistentiecijfer kiezen. Als je perceel op orde is, kun je gaan voor een minder goed resistentiecijfer. Dat gaat vaak gepaard met een hogere financiële opbrengst.”

Een rhizomanie-aantasting is te herkennen door blinkers: het bietenblad valt op door een lichte kleur en lange bladsteel.

foto: mark pasveer

Nieuwe Curtis beter resistentiecijfer

Een voorbeeld van een ras met een duidelijk beter resistentiecijfer is het nieuwe Curtis. Bart van der Weijden van Strube looft het lage cijfer (hoe lager hoe beter) bij rhizoctonia-aantasting. “Het gebruik van rhizoctoniaresistente rassen is de laatste jaren sterk toegenomen tot boven de 25 procent”, zegt hij. “Een belangrijke reden is de toename van mais, vollegrondsgroente, bloembollen en gras in het bouwplan met suikerbieten. Partijen met meer dan 10 procent rotte bieten worden geweigerd of er wordt op gekort. Alleen de netto-opbrengst telt.”

Goede pH en bodemstructuur

Naast rassenkeuze zijn aanvullende maatregelen zoals een goede pH en bodemstructuur nodig, stelt Van der Weijden. Bijkomend voordeel van Curtis is de vroege grondbedekking, voegt Van der Weijden toe. “Zeker voor telers op de lichtere gronden met een hoge onkruiddruk is een snel gesloten gewas essentieel voor een maximale onkruidonderdrukking.”

Hendrika KWS is bijgevoegd op de lijst van rhizoctoniaresistente rassen (tabel 2). Dit ras is namelijk tevens resistent tegen bca en aanvullend resistent tegen rhizomanie.

Drievoudige resistentie: Hendrika KWS

Hendrika KWS is een soort alleskunner, met een drievoudige resistentie. “Een goede optie voor telers die kampen met bietencysteaaltjes en een rhizoctoniarisico”, zegt Marcel Arts van KWS. “We zien dit ras echter nog niet explosief groeien in 2016 vanwege de gevoeligheid voor schieters.” Van Swaaij vult aan: “Ik kan me voorstellen dat mensen er huiverig voor zijn dit ras te kiezen na een jaar met schieterproblemen. Het is in elk geval geen ras om vroeg te zaaien.”

Bietencysteaaltjes

Voor de teelt op percelen met bietencysteaaltjes is geen verbetering gerealiseerd in financiële opbrengst onder besmette omstandigheden. BTS 990 blijft de beste, de nieuwe rassen blijven daaronder. Maarsingh (Betaseed): “BTS 990 geeft de hoogste financiële opbrengst op percelen waar aaltjes worden verwacht. In de vroegbestelling was al veel vraag naar dit ras.”

Wèl zijn er verbeteringen als er geen besmetting is; Leonella KWS en BTS 505 scoren dan een hoger cijfer. Van Swaaij: “Die rassen zijn dus beter dan de bestaande rassen voor telers die erover twijfelen of ze aaltjes hebben.”

Bca-resistentie en vroege grondbedekking: Tonga

Tonga van SESVanderHave scoort het hoogste op bca-resistentie en vroege grondbedekking. Bovendien heeft het ras in het geval van een bca-besmetting een zeer hoge wortelopbrengst met een prima financiële opbrengst van 101.

Voor telers die naast bietencysteaaltjes te maken hebben met een resistentie doorbrekende rhizomanievariant, zoals AYPR, is er een extra keuzemogelijkheid voor een bietenras met aanvullende resistentie. Naast de in 2015 geïntroduceerde Florena KWS, kunnen ze nu ook gebruik maken van BTS 505.

Nieuw op de rassenlijst is dat er bij de bca-resistente rassen een vatbaar ras ter referentie is opgenomen. Gekozen is voor het in de praktijk veel gezaaide Corvinia. Dat ras draait al drie jaar mee in dit onderzoek en kan dus worden gepresenteerd op de lijst. Met het referentieras kunnen de opbrengsten van bca-rassen in één oogopslag worden vergeleken met het niet-resistente ras in besmette en onbesmette omstandigheden. Dat is tegenwoordig interessanter dan vroeger, omdat de opbrengst van resistente rassen de ‘gewone’ rhizomanierassen benadert.