Vaste afzet uien blijft moeilijk in Canada

Er is veel bedrijvigheid op het erf van Zonderland Ag Enterprises in Dresden in het zuidwesten van het Canadese Ontario. In de laatste week van augustus is de uienoogst in volle gang. Zoon Huib Zonderland rijdt met de heftruck af en aan met kisten en Jan Zonderland staat aan de leestafel om uien uit te sorteren. Dikke, rode bollen. Die gaan gesorteerd naar een afnemer voor verdere verpakking en afzet. De rode uien zijn een experiment, zegt Jan.

Spanish onions

De Zonderlands telen voornamelijk gele uien, de zogenoemde Spanish onions. Vroeg en dik, dat is waar het om te doen is. Daarom zijn de uien niet gezaaid, maar geplant als gezaaid plantje met een zaadje per potje. De plantjes worden bij een plantenkweker opgekweekt en dan met een eigen machine geplant. Het zijn mooie, stevige planten, waardoor de teelt een voorsprong krijgt.

225.000 planten gaan op een hectare: vier rijen per bed van 1,50 meter. Dat komt op een afstand in de rij van bijna 
12 centimeter. Meteen op afstand zaaien zou kunnen, maar dan krijg je missers, omdat de opkomst vaak maar 80 procent is. Bij deze plantafstand telt iedere plant.

Beweeg over het icoon voor meer bedrijfsinformatie.

Bigger is better

De uien gaan weg voor productie van uienringen. Het contract gaat over uien met een diameter van 3 tot 4 inch (ongeveer 7,5 tot 10,0 centimeter). Daar komen mooie ringen van. Grote uien liggen in Canada en de Verenigde Staten ook in de winkels. Bigger is better. De klant bepaalt. McDonald’s heeft de ringen liever wat kleiner, anders passen ze niet in het zakje. Voor fijn is eigenlijk geen afzet, en 50 tot 70 millimeter eindigt vaak in netjes in de supermarkt. De Spaanse uien zijn niet erg huidvast, dus eenmaal geoogst moeten ze ook snel weg.

Pionieren

Vier bedden op 1,50 meter klinkt nogal Nederlands. En dat is het ook. Zonderland was eerder loonwerker in de Noordoostpolder en is bekend met de Nederlandse mechanisatie. Het blijft zeker in de uienteelt in Canada toch pionieren, zegt hij. In Canada heeft ieder zijn eigen systeem. Een standaard is er eigenlijk niet. Niet in rijenafstand en ook niet in werkbreedten of methoden. “Wij klappen voorop en rooien achterop in het zwad. Dat is hier ongebruikelijk en er zijn ook collega’s die menen dat we dat niet goed doen.”

Het Amerikaanse systeem bestaat meestal uit het lichten van de uien, af laten sterven, dan pas in het zwad rooien of meteen laden. Er zijn machines die in de lader het loof van de uien knippen. Dat werkt met een flinke luchtstroom die het loof omhoog blaast en dat met een maaibalk boven de zeefmat afknipt.

Dikke uien, daar gaat het om. Rood is net als bij ons een nichemarkt. Lastiger om te telen maar tot nu toe wordt dat goed betaald.

Afzet blijft lastig

Dat Canada anders is dan Nederland zal duidelijk zijn. Wat de Zonderlands een erg groot verschil vinden, en waar ze ook moeilijk aan wennen, is dat het tegenvalt om langdurige relaties op te bouwen. Mensen zijn je hier snel vergeten, weten ze, en dat geldt ook bij de afzet van de uien. In Nederland belt een uienteler zijn commissionair. Als de teler meent dat het tijd is om afscheid te nemen van de uien heeft de commissionair altijd wel een plekje. De prijs kan tegenvallen, maar dan valt het bij iedereen tegen. In Canada moet je altijd maar afwachten of de afnemer waar je al langere tijd plezierig zaken mee doet volgend jaar weer belang heeft bij jouw partij.

Een beursnotering voor uien bestaat niet, waardoor de teler ook niet goed weet wat zijn product waard is of hoe de vraag in de markt is. Laat staan dat hij de uien bij een handelaar in een pool onder zou kunnen brengen. Canada kent diverse quoteringen en marketing boards, maar in de uien is het vrijheid, blijheid.

Twee uien van de band. Dit jaar is de kampioen nog niet bekend. Vorig jaar woog de dikste ui 935 gram, bijna een kilo.

Rood is hot

Rode uien zijn ook in Canada een nichemarkt. Als het lukt om dikke bollen vroeg te kunnen leveren, is het wel een lucratieve teelt. Rood kan 55 tot 60 ton rode uien per hectare opleveren. Gele brengen iets meer kilo’s (60 tot 70 ton), maar die uien worden afgerekend voor 55 cent per kilo tegenover 80 cent voor de rode uien. Dit geldt voor de vroegste uien.

Plantkosten bestaan uit kosten voor zaaizaad (675 Canadese dollar), planten opkweken (4.000 dollar) en planten (arbeid en machines, 2.250 dollar). Dit komt in totaal op 6.925 dollar per hectare. Hier komt landhuur bij. Voor uien is dat 1.750 dollar per hectare. Plus dat je de hele teelt inclusief rooien, drogen, afstaarten en sorteren zelf moet verzorgen.

Dit jaar teelden de Zonderlands slechts 0,5 hectare rode uien om het eens te proberen. De afnemer is dit jaar ook een nieuwe partij en dat lijkt goed te functioneren. “Eens kijken of we met deze mensen wat op kunnen bouwen. Telen lukt inmiddels wel, maar afzet blijft een punt om aan te werken.”, besluit Jan.