‘De wereld is groot, ook voor een klein product’

De oogst van rode bieten voor de bewaring op teelt- en verwerkingsbedrijf Stam-Schaap Agro in Ursem (N.-H.) is in volle gang. Met 100 hectare te gaan en een capaciteit van 3 hectare per dag is er nog zeker dertig dagen werk. En dat zijn volle dagen. Het rooien begint soms al om vijf uur 
’s ochtends en gaat door tot ’s avonds laat, niet zelden tot na middernacht. Chauffeurs wisselen elkaar wel af, omdat niemand zo’n schema weken volhoudt.

Maximaal telen

De bieten gaan in lange kuilen. De oogst eindigt met ongeveer een kilometer aan strogedekte kuilen. 7 ton per meter maakt een totaal van zo’n 7.000 ton. 10 hectare wordt al in de zomer gerooid voor directe levering, dan nog eens 10 hectare aan kopakkers en spuitsporen die de medewerkers eerst rooien om daarna voor de bewaring op alle percelen vlot te kunnen werken. De 50 hectare eigen grond ruilen Maikel Stam en Kees Schaap uit met boeren uit de omgeving om maximaal rode bieten te kunnen telen.

Beweeg over het icoon voor meer bedrijfsinformatie.

Mechanisatiekosten drukken

Stam en Schaap kennen hun bedrijf niet anders dan als een samenwerkingsverband. Hun ouders teelden groenten en bloembollen en werkten tientallen jaren terug al samen om zo de mechanisatiekosten te drukken. Toen de telers in het bedrijf kwamen werken, werd de samenwerking voortgezet, al behielden beiden juridisch hun eigen bedrijf.

Sinds dit jaar is het met de oprichting van Stam-Schaap Agro bv echt één bedrijf. Stam en Schaap zijn de eigenaren en drijvende krachten van het bedrijf. Een van de medewerkers, Bart Vet, is ook bij de pas opgerichte bv betrokken. “We werken met een hecht team van vijf medewerkers en proberen hen zo veel mogelijk bij het bedrijf te betrekken”, zegt Stam. Hij is nu fulltime bezet met handel, administratie en aansturen van de organisatie. Schaap werkt vooral op het land: zaaien, verzorgen en oogsten.

Kees Schaap en Maikel Stam zetten de tweerijïge plukbandenrooier maximaal in op hun 120 hectare. De rooier staat op rupsen, kippers staan op drukwisselsysteem.

Alleen bieten

Bollen en kool verdwenen al eerder uit het bouwplan en vijf jaar terug namen Stam en Schaap afscheid van de winterwortelen om volledig in te zetten op rode bieten. Met een Nederlands areaal van 350 hectare is rode bieten een kleine teelt. Juist daarom wilden de ondernemers zich erin specialiseren. Ze hebben flink geïnvesteerd in verwerking en bodemdruk. De verwerkingslijn draait nu drie jaar. Deze wast 50 ton per uur en sorteert de bieten in vijf maten. Door nog een voorsorteerder toe te voegen verwachten de telers in de toekomst 80 ton per uur aan te kunnen.

Op afroep leveren

“Nee is bij ons niet te koop”, zegt Stam, die aangeeft dat op afroep leveren de kracht is van het bedrijf. Dat gaat alleen als er voldoende volume is. “De ondermaat (kleiner dan 50 millimeter) sorteren we bij het kuilen uit en bewaren we apart in kisten. Tot januari zijn de kleintjes vaak goed te verkopen, maar je moet op afroep volume kunnen aanbieden.” Met het huidige areaal is de rooier volledig bezet. Bovendien is grond ook niet eindeloos beschikbaar. Stam en Schaap hanteren een rotatie van 1 op 4 vanwege rhizomanie. Er liggen percelen dicht bij huis, en ook op 45 minuten rijafstand.

Via een zelfgebouwde losinstallatie worden de grondkuilen aangelegd. Die manier van bewaren is voor de kwaliteit van de bieten nog steeds de beste én de goedkoopste.

Blijven investeren

Prijs is een risicofactor, maar een mislukte oogst is een nog groter risico. Dit jaar zijn de bieten goed, hoewel er een paar percelen zijn met schade door wateroverlast. De kuilbewaring gaat prima, maar volgt een periode met strenge vorst dan kan in de onderste meter wat vorstschade komen. En zit er eenmaal rot in de kuil, dan breidt zich dat ook uit. Een klein deel van de oogst is gecontracteerd. Een contract is ook een risico, vinden Stam en Schaap.

“Wat doe je als je niet kunt leveren omdat het tegenzit met teelt of bewaring?” De bv is opgericht om meer mogelijkheden te hebben om een financiële buffer op te bouwen. “Met alle eieren in hetzelfde mandje moet je reserves hebben om een dip te overleven.”

De wastrommel verwerkt 50 ton bieten per uur maar kan 80 ton per uur aan. De sorteerder is nu nog de beperkende factor.

Goed en efficiënt werken

Zo groot mogelijk worden is niet hun doel, wel een middel om goed en efficiënt te werken. Bieten koken en schillen staat niet op de wensenlijst net zo min als rechtstreekse levering aan supermarkten. Schaap en Stam werken met vijftig vaste afnemers, overwegend grossiers met een breed pakket groente.

“Komt een vrachtwagen laden, dan staat er vaak een hele groentewinkel voor de deur. Daar schuiven wij dan een pallet rode bieten bij”, zegt Stam. “Maar belt een verwerker rond de middag voor 30 ton bieten in een bepaalde maat, dan leveren wij die een paar uur later ook”, zo typeert hij de afzet die is gericht op levering op maat en afroep. “Onlangs gingen er rode bieten naar Cuba en er ligt een aanvraag voor Dubai. De wereld is groot, ook voor een klein product.”